Reja: Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

Stator chulg'amlarida induksiyalangan EYUK ning vaqt bo'yicha o'zgarish xarakteri magnit oqimining stator doirasidagi have) tirqishlarida taqsimlanishiga bog'liq, u esa, o'z navbatida rotor o'zagi uchlikianing shakliga bog'liq. O'zgaruvchan tok generatorlarda asosan, shakli trapetsiyasimon bo'lgan tumshuqsimon uchlik rotor o'zaklari qo'llaniladi. Rotor o'zagining bunday tuzilishi induksiyalangan EYUK ning sinusoidaga yaqin ko'rinishda o'zgarishini ta'minlaydi.Generatorning stator chulg'amlarida hosil bo'lgan o'zgaruvchan tokni o'zgarmas tokka aylantirish uchun uch fazali, ikki yarimdavrli, ko'priklito'g'rilash sxemasi ishlatiladi.Bu sxema yordamida to'g'rilangan kuchlanishning pulsatsiyasi nisbatan katta bo'lmaydi va hozirgi vaqtda avtomobillarda juda keng ko'lamda qo'llanilayotgan elektronjihozlari me'yorida ishlashinita'minlaydi. Generator chulg'amlari "yulduz" sxemasi (1.20-rasm) bo'yicha ulanganda, to'g'rilagich quyidagicha ishlaydi. To'g'rilagichdagi diodlar ikki guruhga bo'linib, birinchi guruhdagi diodlaning (VDl, VD2, VD3) anodlari generatoning musbat qutbiga, ikkinchi guruhdagi diodlaning (VD4, VD5, VD6) katodlari manfiy qutbga, ya'ni "massa''ga ulanadi.Har qaysi berilgan daqiqada to 'g 'rilagichda bir vaqtda ikkita diod ishlaydi (ya'ni ochiq bo'ladi) – birinchi guruhdan anodining musbat potensialistator chulg'amlari ulangan tugun 0 nuqtaga nisbatan eng katta bo'lgan diod va ikkinchi guruhdan katodining manfiy potensiali shu 0 nuqtaga nisbatan eng katta bo'lgan diod.

O'zgaruvchan tok generatorlarining afzallik tomonlaridan bin, to'g'rilagich diodlari akkumulatorlar batareyasini stator chulg'amlari orqali razryad bo’lishiga yo'l qo'ymaydi. Bu generator bilan teskari tok relesini ishlatish zarurati yo'qoladi va rostlagich tuzilishi ancha soddalashadi.O'zgaruvchan tok generatorlari uyg'otilish usiubiga qarab tashqaridan uyg'otiladigan va o'z-o'zini uyg'otuvchi turlargabo'linadi. Avtomobillarda aksariyat holda tashqaridan uyg'otiladigan generatorlar ishlatiladi. Bu usulda (1.21-rasm) tok uyg'otish chulg'ami UCh ga o't oldirish kaliti 0' OK va kuchlanish rostlagichi KR orqali, generator va akkumulatorlar batareyasi AB ning umumiy musbat qutbidan keladi. Natijada dvigatel ishga tushishi bilanoq uyg'otish chulg'amidagi tok o'zining maksimal qiymatiga ega bo'ladi va generatoning kuchlanishi tezlik bilan unumli qiymatiga erishadi. Bu sxemada akkumulatorning zaryadlanishi va yukiama tokining qiymati ampermetr A yordamida nazorat qilinadi.