Reja: Tarixiy antropologiyada Annallar maktabining vujudga kelish
Download 0.54 Mb. Pdf ko'rish
|
2 мавзу маърузаси Тарихий антропология
- Bu sahifa navigatsiya:
- Birinchi avlod
|
3.
Annallar maktabi avlodlari Fransus olimi Jak Le Goff (1924—2014) o’zining . “Annallar” maktabining avlodlari” nomli asarida bu haqda keng to`xtalib o’tgan. U Annallar maktabini to’rtta avlodga bo`ladi.
faoliyati bilan belgilaydi. Ular faoliyatida ham ikki xil yondashuv borligini ta’kidlaydi. Jumladan, Lyuse Fevr izlanishlarida asosiy fenonim sifatida madaniyat, o’zlikni anglash masalalari, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishda diniy faoliyat asosiy tarixiy omil sifatida bo’lishiga alohida e’tibor qaratgan. Mark Blok yuqorida ta'kidlanganimizdek, tarixda asosiy harakatlantiruvchi kuch inson omolini qo’yib, o‘rta asrlar hukumdorlari tomonidan davlat boshqaruvida sehr-joduning birinchi o‘ringa qo‘yilganligi, XI-XVIII asr oxirigacha feodal jamiyatlarning rivojlanishi masalalariga, ayniqsa, feodal jamiyatlardagi ijtimoiy tuzilmalarga alohida e'tibor qaratilganligini ta'kidlaydi Annallar maktabining ikkinchi avlodining yetakchilariga Jorj Dyubi, Fernan Brodel va Jak Le Goff kabi tadqiqotchilarni sanash mumkin. Frantsuz tarixchilarining ushbu
avlodi asarlarida dastlab maktabning falsafiy kontseptsiyasida bayon etilgan yondoshuvlarini yanada mustahkamlanganlar. F. Braudel va Dj.Dubilar Mark Blokning "Feodallar jamiyati" asaridagi ijtimoiy tuzilmalarni o'rganish haqidagi g'oyalarni ishlab chiqish bilan an'anaviy pozitivist tushunchalarni buzishga harakat qildilar. F. Braudelning "Filipp II davrida O'rta er dengizi" va "Moddiy sivilizatsiya, iqtisodiyot va kapitalizm" asarlarida uch xil tarixiy vaqt tushunchasitsh ishlab chiqqan. 1) tabiiy omillar ta'sirida yuzaga kelgan uzoq iqtisodiy jarayonlar vaqti, 2) ijtimoiy o'zgarishlar va siyosiy voqealar vaqti, 3) uzunligi va, aksincha, juda qisqa sikllarga asoslangan vaqt. Aslida, F. Braudel tarixiy voqealarni fonga surib, tarixdagi tabiiy va ijtimoiy omillar ustuvorligi g'oyasini isbotlashga harakat qilpft. J. Dubi feodal jamiyatning shakllanishidagi ijtimoiy jarayonlarni o'rganib, Mark Blokning feodalizmning davriylashib borishi haqidagi tasavvurini XI-XVIII asrlarda mavjud bo'lgan hodisa sifatida tasdiqlashga urinib ko'rdi. Shuningdek, ikkinchi avlod vakillari mentalitetni o'rganishga ham alohida e'tibor qaratib, birinchi bo'lib jamiyatning ijtimoiy va kuch tuzilmalarini o'rganishga 'tibor qaratishgan. Jak Le Xof Annal maktabining yana bir yo'nalishini o'zida mujassam etgan, asosan madaniy omillar va mentalitetni o'rgangan. Ushbu yo'nalish tadqiqot mavzusi bo'yicha XI asr feodal inqilobiga e'tibor qaratgan Dubidan farqli o'laroq ikkita muhim burilishni yasadi. Jak Le Goff birinchi navbatda jamiyatning o'zgarmas tuzilmalari bilan qiziqshi bo‘lsa ikkinchidan o'rta asrlarda ro'y bergan “dinamik” qisqa
muddatli jarayonlarga murojaat qilganligidir. Ammo uni siyosiy voqealar qiziqtirmadi. U o'zining "Mo''jizaviy ishchilar" asarida M. Blokning fikrlariga murojaat qildi va
ularni avvalgilariga qaraganda ko'proq darajada ijodiy rivojlantirdi. O'z tadqiqotlarini kengaytirish bilan Le Goff maktab asoschisi M. Blok bilan to'qnashdi, bu bilan
o'rta va
o'rta asrlarda jamiyat tuzilmalarining dinamik rivojlanishini tadqiq etdi. Xususan, Le Goff o‘z asarlarida O'rta asrlarda ijtimoiy tizimlarning shakllanganligini va keyinchalik ular yangi va yangi davrlarda barcha Yevropa sivilizatsiyasining rivojlanishi uchun zarur bo'lganligini ko'rsatib o‘tadi. Jak Le Goff o'zining "O'rta asrlardagi ziyolilar" asarida bu davr madaniyatning faol rivojlanishi davri ekanligini ko'rsatdi, natijada Yevropada ziyolilarning yangi mulki bo'lgan yangi ijtimoiy qatlam paydo bo'lganligini ta'kidlaydi. Bundan tashqari, ziyoliylar ijtimoiy qatlamini paydo bo'lishini ob'ektiv iqtisodiy shart-sharoitlar bilan emas, balki haqiqatni qidirishda, intellektual mehnatga chinakam qiziqishni ko'rsatgan holda, yangi ijtimoiy guruhni noldan yaratgan va mavjud tuzilmalarga kiritishga muvaffaq bo'lgan ayrim shaxslar faoliyati bilan bog'liq bo'lganligini ta'kidladi. Le Goff "Patratorning paydo bo'lishi" asarida O'rta asrlar mentaliteti turg'un emasligini va ilgari noma'lum bo'lgan yangi madaniy tendentsiyalarni shaharlarning rivojlanishi, yangi Jak Le Goff (1924—2014)
shaharlarning paydo bo'lishi va uch asrlik o'rta asrlar jamiyatining tipik shakllanishiga javoban paydo bo'lganligini ko'rsatdi. Le Goff o'rta asrlarda paydo bo'lgan yangi mentalitet va tuzilma nafaqat o'rta asrlar jamiyatining, balki yangi asr jamiyatining rivojlanishi uchun ham muhim ahamiyatga ega ekanligini ta'kidladi. U O'rta asrlarning “Kechikish sivilizatsiyasi” yo'qolib ketganidan keyin paydo bo'lgan va “Yangi asr sivilizatsiyasi”dan sezilarli darajada farq qiladigan o'ziga xos, dinamik tsivilizatsiya sifatida ta'kidladi. Biroq, Le Goff o'z asarlarida har doim o'rta asrlarning zamonaviylik uchun ahamiyatini ko'rsatib, ular Yangi asrga qo'shgan intellektual, madaniy va siyosiy hissalari haqida gapirib bergan. Download 0.54 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|