Режа: Тупроқ структураси хакида тушунча,тупроқ структурасининг турлари,структуранинг ҳосил бўлиши,структуранинг агрономик аҳамияти

Тупроқнинг намлиги, фоиз

____ Структурасиз тупроқ

_ _ _ Структурали тупроқ
27-жадвал
Тупроқнинг солиштирма қаршилиги.

Тупроқ	Механик таркиби	Фойдаланиш ҳолати	Солиштирма қаршилиги, кг/см^2
Чимли подзол Оддий қора тупроқ Шўртоб Бўз тупроқ	Соз Оғир қумоқ Ўрта қумоқ Енгил қумоқ Қумлоқ Соз Қумоқ Қумоқ Соз Қумоқ Оғир қумоқ Ўрта қумоқ Енгил қумоқ Оғир қумоқ Қумоқ Енгил қумоқ	Ҳайдалган ер ---------\\-------- ---------\\-------- ---------\\-------- ---------\\-------- қўриқ ер ---------\\-------- ҳайдалган ер қўриқ ер ---------\\-------- суғориб ҳайдаладиган ер ---------\\-------- ---------\\-------- суғорилмайдиган, ҳайдалма ер ---------\\-------- ---------\\--------	0,68 0,48 0,35 0,27 0,18 0,7-0,8 0,6-0,8 0,4-0,5 1,21 0,90 0,49 0,41 0,34 0,42 0,34 0,27

Солиштирма қаршилик кўрсаткичига кўра, ҳайдалаётган барча тупроқлар қуйидаги 4 группага бўлинади (К.И.Курочкин): енгил солиштирма қаршилиги 0,2-0,35 кг/см² (қум, қумоқ, енгил таркибли подзол ва баъзи торфли); ўртача тупроқ, солиштирма қаршилиги 0,35-0,55 кг/см² (қумоқ таркибли қора, қисман тоғ олди районларининг шағалли тупроқлари); оғир тупроқ солиштирма қаршилиши 0,55-0,8 кг/см² (соз таркибли қўнғир ва каштан тупроқлар); ўта оғир тупроқлар, солиштирма қаршилиги 0,8-2,0 кг/см² (суғориладиган ерлар, бўз ва қўриқ участкалар, кучли чимланган шунингдек, шўртоб ва шўрхоклар).
Тупроқнинг солиштирма қаршилиги ошиши билан ернинг ишлашда хизмат қиладиган тракторларнинг ёқилғи сарфи ошади. Қарши чўлининг янги суғориладиган тақир тупроқлари шароитида енгил қумоқ таркибли ерларда солиштирма қаршилик 0,50-0,70 кг\см², енгил соз тупроқларда 0,93-1,06 кг\см² ни ташкил этади. Шунга кўра, ёқилғи сарфи енгил қумоқ тупроқларда 10-12 кг/га, ўрта қумоқларда 15-18, енгил соз ерларда 28 кг/га, яъни бунда енгил қумоқ тупроқларга нисбатан ёқилғи миқдори 1,5-3 баробар кўп бўлган (Т.М.Ишпўлатов).