Reja: umumiy holatlar

4. Magnit oqimi o‘zgarmas bo‘lganda mustaqil qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning mexanik tavsiflari

Yakor reaksiyasini amalga oshirish maqsadida dviga­tel qo‘shimcha qutblarga ega, deb hisoblaymiz. Yakor zanji­rining qarshiligi R, u yerdan oqayotgan tokning qiy­matiga bog‘liq bo‘lmagan holda cho‘tkalardagi kuchlanish tushishi hisobga olinadi. U holda qo‘zg‘atish chulg‘amidan oqayotgan tok o‘zgarmas va buning nati­jasi o‘laroq magnit oqimi ham o‘zgarmas bo‘lganligi uchun dvigatel mexanik tavsifining tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:

(20)

bu yerda: K_E = C_EФ; K_M = C_MФ; w₀ — ideal salt yu­rish tezligi, Ф = Ф_nom bu (20) tenglamadan dvigatelning elektromexanik tavsifi tenglamasini olish mumkin:

w = w₀-(R/K_E)•I. (21)

Bu (20) va (21) ifodalar K = R/(K_EK_M)^-1 va w₀ o‘zgarmas qiymatlarida to‘g‘ri chiziq tenglamasiga aylanadi, ya’ni:

w = w₀-KM yoki w = w₀ - K₁I, (22)

2- rasm. Mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok dvigatelining kuchlanish o‘zgarmas bo‘lgandagi va yakor zanjiridagi qarshiliklar o‘zgargandagi (a), kuchlanish nol bo‘lgandagi (b) mexanik tavsiflari
bu yerda: K va K₁ — mexanik va elektromexanik tavsif­lari qiyaligi burchagining tangensiga teng.
Bu parametrlarning mexanik tavsif qiyaligi koeffitsiyentlari bilan bog‘liqligini aniqlash mumkin


K = bw_nom/M_nom; K₁ = K_Mw_nom b/M_nom.

(20) tenglamaga muvofiq dvigatel sun’iy mexa­nik tavsiflarining ikki turini (tarmoq kuchlanishi o‘zgarmas bo‘lib, yakor zanjiri qarshiligi R ning qiymatini o‘zgartirganda, R ning qiymati o‘zgarmas bo‘lib, yakorga berilayotgan kuchlanishni o‘zgartirganda) kuzatish mumkin.

Tavsiflarning birinchi turi ko‘p nurli yulduzdan iborat bo‘lib, barcha nurlar koeffitsiyenti w₀ va M = 0 nuq­tada kesishadi. Har bir nurning qiyaligi yakor qarshiligi R_ya va yakorga ulangan qo‘shimcha qarshilik R_q larning yig‘indisi bo‘lgan R qarshilikning qiymatiga bog‘liq.
Agar R_q = 0 ga teng bo‘lsa, tabiiy mexanik tavsifni, R_q№0 da esa turli qiyaliklarga ega bo‘lgan sun’iy tavsiflarni olamiz (2-rasm, a).
Xususiy holda, ya’ni U = 0 bo‘lganda mexanik tavsiflar koordinata boshida kesishib, (w₀ = 0, M = 0) ko‘p nurli yulduz ko‘rinishida bo‘ladi.