Reja: Vitaminlar haqida umumiy tushuncha

12. Vitaminlarning tasnifi. Hozirgi vaqtda vitaminlarning 30 ga yaqin turlari 
aniqlangan. Vitaminlar bosh harflar bilan, ovqat tarkibida vitaminning yetishmasligi 

---

natijasida vujudga keladigan kasallikning nomi yoki kimyoviy belgilar bilan 
nomlanadilar. Vitaminlarning zamonaviy tasnifi tugallanmagan: u fizik-kimyoviy 
xususiyatlar (xususan eruvchanligi), kimyoviy tabiati va harf bilan belgilanishiga 
asoslangan. 
Eruvchanligiga qarab yog`da va suvda eriydigan vitaminlar tafovut etiladi. 
I. Suvda eruvchan vitaminlar: 
1. B
1
vitamini – tiamin, antinavrit. 
2. B
2
viatmini – riboflavin, o`sish vitamini . 
3. B
6
vitamini – ‘iridoksin, antidermatin, adermin. 
4. B
12
vitamini – kobalamin, antianemik. 
5. C vitamini – askorbin kislota, ka’illyarlarni mustahkamlovchi. 
6. B
c
vitamini – folat kislota, antianemik. 
7. B
3
vitamini – ‘antotenat kislota, antidermatit. 
8. O’ vitamini – biotin, antiseborrit, bakteriyalar va achitqi o`sish omili. 
II. Yog`da eruvchan vitaminlar: 
1. A vitamini – retinol, antikseroftalmik. 
2. D vitamini – kaltsiferol, antiraxitik. 
3. K vitamini, naftaxinon, antigemorragik. 
SHuningdek, ba’zilari organizmda ma’lum miqdorda sintezlanadigan 
vitaminlarga o`xshab ta’sir etadigan turli kimyoviy moddalar guruhi tafovut etiladi; 
odam va ba’zi hayvonlar uchun bu moddalar vitaminsimon moddalar guruhiga 
kiritilgan. Ularga xolin, li’oat kislota, B
15
vitamini (‘angamat kislota), orotat kislota, 
inozit, ubixinon, ‘araaminobenzoat kislota, kaRNKitin, linol va linoleat kislotalari, 
vitamin U (yazvaga qarshi omil) kabilar kiradi. 
Fiziologik ta’siri bo`yicha viatminlarni quyidagi guruhlarga b`olish mumkin: 
1. Organizmning umuniy rezistentligini oshiruvchi vitaminlar: B
1
, B
2
, ‘‘, A, C. 
2. Antigemorragik vitaminlar: C, R, K. 
3. Antianemik vitaminlar: B
12
, folat kislota, C. 
4. Antiinfektsion vitaminlar: A,C. 

---

5. Ko`rishni boshqaruvchi vitaminlar: A, B
2
, C.