Режа: Ўзбекистон тараққиётининг миллий юксалиш босқичида ҳаракатлар стратегиясининг ишлаб чиқилиши ва унинг устувор йўналишлари

Тасдиқланган (Institutional) контекст
Ҳар қайси таълим муассасасида ўзларининг шахсий ижтимоий, тарихий, иқтисодий ва сиёсий контекстлари мавжуд. Улар ўқув режани маҳаллий масштабда қай даражада ишлаб чиқилганлигини назорат этиб туради. Ирланд олий таълим тизимини модуллаштириш талабалар оқимини ва ўқишдаги танловини ривожланишга имкон берди, аммо, муассаса жамоасини бу ўқув режадаги фанлар блокларини қай даражада ривожлантиришига ҳаракат қилишларига ҳам таъсир кўрсатди. Икки Ирландия таълим муассасларининг тадқиқотларига кўра шундай ёндашув асосида ишлаётган маҳаллий сиёсат ва жараёнлар ўқув режага баъзи бир салбий таъсирларни кўрсатди:
Шу каби тузилмавий ва стратегик масалалар дастлабки йилдаёқ ўқув режа киритилмаган таълим муассаса, босқичларни такомиллаштирилганлик, узоқ йўлдан кириб келадиган талабалар ва танлов модулларда тузилма мавжуд эмаслиги каби муаммолар билан боғлиқ бўлди. (O’Neill ва бошқалар., 2014, 7-б.).
Дастур ва ўқув предмет контексти
Таълим муасаса ресурслари ва дастурлар даражаслари ҳам дастурларнинг табиатига таъсир кўрсатади, масалан, шарт-шароит ва штатлар сонига. Бундан ташқари, кўпчилик фанларни ўзига яқин фанлар кетма кетлигига, жойлашувига қараб лойиҳалаштиришади. Олий таълимда сўнги ўн йилликларда кучли, киришувчан фанлар чегараларида ўсувчи эътирофлар мавжуд. (O’Neill ва McNamara, 2015, 7-б). Бу шу соҳадаги кўплаб тадқиқотчилар томонидан ўз тасдиғини топган (Becher ва Trowler, 2001; Неумен, 2001). Бироқ, шу билан бирга узони кўзлаган шундаш тасаввурлар мавжудки, бунги бўлиб келаётлан касблар эртанги бўмаслиги ҳам мумкин, шунинг учун дастурлар жамоалари фанлараро алоқаларни тадқиқ этишлари лозим. Trowler, 2013, 6-б).
Ўқув режа модели
Юқорида келтирилган маълумотларни инобатга олиб, муҳим бўлган ўқитиш хақидаги қарашларни ва ёндашувларни ўрганиши алохида аҳамиятга эга. Бў қисмда барчага ёки сизи дастурингиз аспектларига мос келувчи ўқув режалар мавжудлигини тадқиқ этамиз. Ўқув режа моделлари аниқ ўқитишда, ўрганишда, бахолашда фойдаланиш учун тушунтиришларни тизимли ва яхлит режали лойиҳалаштирувчиларга ёрдам беради. Ornstein ва Hunkins (2009) ўқув режани ишлаб чиқаётганда фақат техник эмас, шахсий муносабатлар, ҳис-туйғу ва қадриятлар каби инсоний омилларни ҳам хисобга олиш кераклигини таклиф этишади. Шунинг учун ҳам, бу сиз учун фақат намуна сифатида қабул қилиб, шахсий маҳоратингиз ва шахсий фикрингизнини инобатга олиш ва талабаларни яхши ўзлаштиришига учун манба бўлиб хизмат қилиши мумкин.
Одатда кўплаб муаллифлар томонидан ўқув режа моделларини “Лойиҳа модели” ёки “Жараён модели” номлари билан келтирилади. Нери (2003b) ўқув режа сифати ва самарадорликка олиб келувчи омилларни шундай изохлайди (Жараён модели) (4.1-чизмага қаранг). Кўплаб дастурларда бу иккала модел элементлари мавжуд бўлиб, шу билан бирга ишлаб чиқилаётган дастурда бошқа ўзига хос жиҳатларини эътиборга олиши ҳам мумкин ^[3]