Reje. Birinshi járdem kórsetiw qurallari

JARAQATLANǴANDA BİRİNShİ JÁRDEM KÓRSETİW
Jaraqatlanǵanda birinshi járdem kórsetiw tiykarinan qan aǵiwi waqtinsha toqtatiw (baylam, jgut) hám infeksiya túsiwiniń aldin aliw shólkemlestiriledi.
Jaraqatqa baylam qóyiwdan aldin deneniń sol bólimindegi kiyim yamasa ayaq kiyim ástelik penen sheshiw kerek.
Waqtinshaliq qan toqtatiwdan sóń transport immobilizatsiyasi tiyisli orinda orinlaniwi hám nawqas emlew orinlarina jatqariladi.
Shipaker kelgenshe beriletugin járdemmi meditsina meribiykesi jaraqat júz bergen jerde tuwri kórsete biliwi kerek. Keyin nawqasqa qoqsolga qarsi zardob jiberiw, oni qánigelestirilgen emlew orinina jiberiw kerek.
Jaraqat ústi tazalaw hám birlemshi shoq saliw.
Emlewdiń bul túrin kishigrek ústki jaraqatlari bolǵan nawqaslarda yamasa dógerekleri tegis, pataslanbaǵan hám ishte jaylasqan tóqimalar ham kóplew jaraqatlaǵan kesilgen jaraqatlarda orinlanadi. Jaraqat dógeregi shash yamasa júnnen tazalanadi, teri spirt penen tazalanadi yod eritpesi súrtiledi.
Jaraqatqa birlemshi xirurgiyaliq islew beriw.
bunda jaraqat shetleri, diywallari hám tubinsaw tóqimalarina shekem kesiw, oni aseptik jaraqatqa aylantiriw prinsipi jatadi. Jaraqat awiriwsizlantiriladi, tazalanadi, qan agiwi úzil-kesil toqtatiladi. İshki tarepinen ketgut chok saliw hám terini jipek penen tigiw járdminde jaraqat shetleri bir-birine jaqinlastiriladi. Jaraqat shetelerine antibiotiklar qolyiladi.
Júz, til, qol bólimi jaraqatlanǵanda, yaǵniy qan taminati jaqsi bolǵan jerlerde jaraqat halatlari minimal dárejede kesilip, tigisw salinadi hám zárúrlik bolǵanda immobilizatsiya qilinadi. Jaraqatti birlemshi xirurgik tazalawdan soń normal pitip atirǵan tigis 7-8 kúninde alinadi.
Birinshi járdem kórsetiw qurallari: házirgi traktorlar, qiyin awil xojaliǵi mashinalari hám avtomobillerin kárxana tarepinen dári-darmaqlar toplami bar meditsina aptechkasi menen támiynlew zárúr. Aptechkada tómendegiler boliwi kerek:

1. 
   ishimlik soda - 200 g; rezina arqan -1 dana;
   
2. 
   alidol-30 tabletka; yod eritpesi-bir flakon.
   
3. 
   borat kislota-60 g; jeke paket-3 dana;
   
4. 
   leykoplastir-(1 x 15 Sm) 5 dana; hám kók dari-50 g;
   
5. 
   bint-10 dana; novshadil spirti - 20 g;
   
6. 
   paxta-100 g; shinalar-komplekt
   

Aptechkadaǵi meditsinaliq preparatlar tómendegi maqsetlerde jumsaladi:
İshimliksoda-kislota kúydirgende (silti hám kislotalar menen islewde) kózdi juwiw hám awizdi shayiw maqsetinde ishimlik sodaniń 2-4 % li eritpesin tayarlaw ushin;
ol-validol-nerv sistemasin tinishlandiriw hám júrek dógeregindegi awiriwlardi joǵaltiw ushin;
ol-borat kislotasi silti tásirinde kuygende kózdi juwiw hám awizdi 115 shayiw maqsetinde 2-4 % li eritpesi tayarlanadi;
ol-vazelin-1 dárejeli kúyiwde, tirnalǵanda, teri jaraqatlaǵanda, terige súrtiw ushin;
ol-rezina baylam-qan ketiwdi toqtatiw ushin;
ol-jeke paketler, bintler, paxta–jaraqatlaǵanda baylap qoyiw ushin;
ol-novshadil spirti–esinen tanǵaninda iyiskeletiw ushin;
ol-yod nastoykasi –jaraniń dógeregine teridegi qirshilǵan, tirnalǵan jerlerge surtiw ushin.