Reklama va amaliy grafika

2.2. Fototasvirga olish usullari.
Biror bir narsa yoki buyum madel obektni suratga olayotganda albatta oldindan u qanday surat bo’lishi o’ylanadi bazida esa kutilgandan ham a’loroq , bazida esa yomonroq chiqishi mumkin lekin agarda profissional fotograf bo’lsa har qanday holatda ham yaxshi holatni tanlay oladi va uning qanday foto bo’lishini oldindan sezadi . Foto tasvirga olinayotganda har hil pozalarda ham olinadi bu narsa obektga qay nazar bilan qarashga bog’liqdir .
Fotoda yoritilganlik degan am termin ham mavjud bu termin obyektni yoritish kuchiga bog‘liq bо‘lib eksponometriyada izohsiz ishlatib bо‘lmaydi, chunki u о‘zini ashyoligini yо‘qotadi. Yoritilganlik birligi qilib l yu k s (lk) qabul qilingan. 1 lk - 1 lm ga teng yorug‘lik oqimi 1 m2 yuzaga bir tekis tarqaladigan xoldagi yoritilganlikdir. Yoritilganlik tekislikni har doim ma’lum bir burchak ostida yoritib shu burchakka bog‘liq bо‘ladi. Agar obyektning tekisliklari har xil burchak ostida joylashgan bо‘lsa, unda yoritilishi ham har xil bо‘ladi. Yoritilganlik gorizontal, vertikal, maksimal-minimal, frontal, kalitli va hokazo turlarda bо‘lishi mumkin. Agar biz yoritilganlik 1000 lyuks desak, unda bu tushuncha о‘z ma’nosini yoqotadi, chunki yoritilganlikni aniq bila olmaymiz. Kalitli yorug‘lik deb asosiy yorug‘likka aytiladi, chunki bu yorug‘lik hamma vaqt muhim syujetni yoritadi va tonal kompozitsiya yaratadi. Bu yorug‘lik eksponometrik hisob-kitob va yorug‘likni balansini olishda asos bо‘ladi. Bu usul keng qо‘llanilib fototasvir yaratishda bir xil bо‘lishi operator tomonidan nazorat qilinadi va tasvirning sifati shunga bog‘liq bо‘ladi. Yoritilganlikning kontrasti- bu tushuncha va termin tasvir obyektini hajmli yoritish deb atalib, yoritilganlikni maksimal miqdorini minimal miqdori nisbatiga aytiladi. Maksimal yoritilganlik- YE max- kо‘pincha kalitli yoritilganlik YE min- esa obyektdagi soya yoritilganligi olinadi.
11:1,5- 1:2 normal kontrast,
1:4 kechqurungi effekt yoritilganlik,
1:8-1:10 katta kontrast naturada quyosh bilan yoritilganlikda uchraydi.
Ravshanlik intervali deb maksimal ravshanlikni minimal miqdorining nisbatiga aytiladi. Odatda ravshanlik intervali haqiqiy, vizual, fotometrik va fotografik turlarga bо‘linadi. Haqiqiy interval-jismoniy, obyektivli va energetiklilarga bо‘linadi. Vizual intervali odam kо‘zi xususiyatlari, ravshanlikni spektral tarkibiga va ularni tenglashtiruvchi uslublariga bog‘liq bо‘ladi. Fotometrik interval-qо‘llanilayotgan fotometr va uni о‘lchash usullariga bog‘liq bо‘ladi. Fotografik interval-tasvirga olish optikasini spektral tarkibiga va suratga olinayotgan ravshanliklarni spektral tarkibiga bog‘liq bо‘ladi. V harfi bilan belgilanib V2-yuqori ravshanlik va V1-pastki ravshanlikni anglatadi va 10,16, 20, 25 ÷320 gacha olinadi. V2:V1- ba’zida bu nisbiylik logarifma ι_ᵍ V2/V1 da ham belgilanadi.