Respublihasi

Ranglar farqi xignallari va ularni xhakllantirixh

Monoxrom televizion tizim bilan rangli TV ni moslashtirish maqsadida monoxrom TV ekranida oq-qora tasvirni ko‘rsatilishini ta'minlovchi signalni uzatish kerak, bu signal yorqinlik yoki ravshanlik signali deb ataladi yoki ko‘rish egriligi xarakteristikasiga mos keluvchi yana bir luminoforli trubka qo‘yib, 4 signallarni bir vaqtda uzatish, yoki ularni asosiy rang signallarini kerakli nisbatlarda qo‘shish orqali sxemali usullarda shakllantirish kerak bo‘ladi. Amalga oshirilgan hisoblashlar shuni ko‘rsatdiki, RGB ranglari uchun asosiy ranglarning tarkibi bo‘yicha ravshanlik signalidagi nisbati quyidagicha ifodalanadi:

E =0,S0E +0<59E +0,11E . (7.8)
Y R G B

Bunday signalni hosil qilish uchun matritsa qurilmasidan foydalaniladi.

Ravshanlik signalining mavjudligida aloqa kanali bo‘yicha uch asosiy rang signallarini uzatish shart emas. Ulardan ikkitasining uzatilishi yetarli, uchinchisi esa dekodlovchi matritsada ularni ravshanlik signalidan ayirib olish mumkin.

Bundan tashqari, ravshanlik signali uzatilayotgan tasvir elementlari ravshanligining nisbatlari to‘g‘risida to‘liq ma'lumot tashiydi, shuning uchun uni asosiy rang signallaridan olib tashlash mumkin, ya'ni aloqa kanali bo‘yicha E_Y, E_B-Y va E_R-Y signallarini

uzatish mumkin. Bu yerdagi ikki E_B-Y

va E

R-Y

signallar ranglar

farqi signallari nomini oldi.

Ranglar farqi signallarini uzatishning afzalliklari quyidagilardir:

1. 
   Ranglar farqi signallaridan ravshanlik to‘g‘risidagi ma'lumot ortiqchaligi qisman bartaraf qilingan, ularning amplitudalari oq, kulrang detallarni uzatishda nolga teng va xira ko‘rinuvchan detallarda kichik qiymatga egadir.
   
2. 
   Ranglar farqi signallari qabulqilgichning dekodlash qurilmalarining qurilishini osonlashtiradi, bunda asosiy rang signallari ravshanlik signaliga ranglar farqi signallarini oddiy qo‘shish yo‘li bilan shakllantiriladi:
   

(7.9)

Qabul qilish qurilmasida uchinchi ranglar farqi signalini birinchi ikki signal bilan quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:

7.8-rasm. Rangli TV qabulqilgichning tuzilish sxemasi.

qurilmasiga ega. Bunda asosiy rang signallarining yoyish jarayonlarini moslashtirish va boshqarish uchun dinamik ma'lumotlash bloki (DMB) va g‘altakli ma'lumotlash (G‘M) bloklari sxemaga kiritilgan.

Hozirgi vaqtda barcha TV qabulqilgichlar tasvir tashuvchisini bir marta o‘zgartiruvchi va ovoz tashuvchisini ikki martalik o‘zgartiruvchi supergeterodinli sxema bo‘yicha quriladi. Yuqorida ta'kidlanganidek, oq-qora va rangli TV qabulqilgichlarining sxemalari bir-biridan ranglilik signallarini shakllantirish, nurlarni

ma'lumotlash qurilmalari va radiotraktiga qo‘yiladigan yuqori

^E'G—Y

=-0,51E
R—Y

-0,19E
B—Y.

(7.10)

talablari bilan farqlanadi.

Rangli TV qabulqilgichning tuzilishini ko‘rib chiqamiz. Antennadan qabul qilingan radiosignal YCHK, aralashtirgich

3.