Respublika ilmiy-amaliy anjumani

 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 
1. https://uz.wikipedia.org/wiki/Google 
2. https://ahrefs.com/blog/google-advanced-search-operators/ 
3. https://www.spyfu.com/blog/google-search-operators/ 
 
Fanlararo binary modulli ta’lim. 
 
Turayev Taxir Yuldashovich- Termiz davlat pedagogika instituti o‘qituvchisi 
Binar ta’lim deganda-ikki va undan ortiq fanlar-oro g‘oyaviy bog‘lanishga ega 
bo‘lgan fanlar aro integrativ bog‘lanish amalga oshirilishiga aytiladi. 
Ta’limda integrativ yondashuv binar ta’limda vosita hisoblanadi. Fanlar aro binar 
ta’lim ta’lim nazariyasida ma’lum bo‘lsada amalda kam qo‘llanilmoqda. Buning sababi 
binar ta’lim amaliy jihatdan har tomonlama ishlanmagan soha. Hozirgi zamon ta’lim 
texnologiyasida bu g‘oyani modulli ta’lim orqali asoslash va uni shakllantirish mumkin. 
Biz bu borada binar ta’limning o‘ziga xosliklari va afzalliklari va texnologiyasiga 
to‘xtalamiz: Aniq fanlar fizika, biologiya, kimyo, astronomiya, astrofizika, biofizika, 
fizika-matematika, agrobiokimyo va boshqalar nazarda tutiladi. 
Hozirgi vaqtda oliy ta’lim muassasalarida binar modulli o‘qitish keng qo‘llaniladi. 
Modul deganda, biror tizimning funksional yuklamasini aniqlashga doir mustaqil qismiga 
fanlarga tegishliligi tushuniladi. Nazariy ta’limda esa, modul-bu bo‘lajak mataxassisning 
u yoki u kasbiy bilimlarga doir ko‘nikmalarni shakllantirish uchun yetrali axborot yoki 
harakatlarning aniq belgilangan miqdori. Hozirgi vaqtda oliy ta’lim muassasalarida 
modulli o‘qitish keng qo‘llaniladi.
Modul deganda, birior tizimning fumksional yukamasini aniqlashga doir mustaqil
qismiga fanlarga tegishlilik tushuniladi. Nazariy ta’limda esa, modul-bu bo‘lajak 
mutaxassasning u yoki bu kasbiy bilimlarga doir ko‘nikmalarni shakllantirish uchun 
yetarli axborot yoki harakatlarning aniq belgilangan miqdori. Modul-bu o‘quvchilarning 
bilim va ko‘nikmalarini majburiy tarzda nazorat qiluvchi o‘quv materiallarining binary 
mantiqiy tugallangan qismi. Modul-bu binar bilimlarini nazorat qilish bilan 
uyg‘unlashgan ma’lum bir mantiqiy yaxlitlik va tugallanganlikka ega o‘quv axborotidagi 
mantiqiy belgilangan qism. Ta’limiy modul-unga tegishli metodik materaillar bilan 
birgalikdagi o‘quv kursining binar mazmunli qismi. O‘quv moduli-har bir binar o‘quv 
topshiriqlarini bajarish vaqti, nazorat va hisobga olish usullari, o‘quv materiallari 

---

2
4
.6.
2
02
3
 “Informatika va axborot texnologiyalarining dolzarb muammolari”
 
RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY
ANJUMANI 
“Informatika va axborot texnologiyalarining dolzarb muammolari”
62 
(paragraf, mavzu, bo‘lim, fan, integrallashgan kurs)ni o‘rganish bo‘yicha ko‘rsatmalardir. 
Ko‘proq oddiy va o‘ziga xos binar tarzda o‘quv moduli uni o‘rganishning ko‘proq oqilona 
shakl va metodlari bilan birgalikda odatiy o‘quv dasturlari mavzu (bo‘lim) larini aks 
ettiradi. 
G.K.Selevro, 
L.D.Stolyrenko, 
M.A.Panfilov, 
N.Egamberdiyeva, 
N.Azizxo‘jayevaning tadqiqotlari, bundan tashqari, shaxsiy pedagogik tajribalarimizga 
asoslanib fanlar aro modulli binar ta’limini tashkil etishning nazariy-amaliy asoslarini 
ishlab chiqildi. Modulli ta’limning binar mazmuni maqsadi va ahamiyati. Modul 
mazmunini invariantlilik vositasida faoliyatli tashkil etish va axborot almashinuvini 
amalga oshirishga imkon beradi. U insonga o‘sha vaqtning o‘zida yuzaga kelgan 
ehtiyojlarni qondirishni kafolatlaydi, yangi yo‘nlalishda yuzaga keluvchi qiziqishlarni 
aniqlaydi.
Modulning asosiy ahamiyatli tomoni-inson ongi, intelektual fikrlashini 
rivojlantirishdadir. Intelektual maqsadga yo‘nalganligi-maslahatli-muvofiqlashtirish 
yordamida o‘qituvchini to‘liq axborot berish vazifasidan ozod etish; 
-o‘qituvchi va oquvchilarning ta’limining intelektual qulay yo‘llarini birgalikda tanlab 
olishlari uchun sharoit yaratish; 
-mustqail ijodiy o‘rganish, o‘z-o‘ziga ta’lim berish ko‘nikmalarini shakllantirish; 
-o‘quvchilarning refleksiv qobiliyatlarini shakllantirish; 
-ta’lim oluvchilar uchun moslashuvchan rivojlantiruvchi ta’lim muhitini yaratish; 
-tanqidiy ijodiy fikrlashini shakllantirish; 
-binar bilimlarini umumlashtirish; 
-yaxlitlikda dunyoni inteletual idrok etish va voqea hodisalarni qamrab olishni 
shakllantirish; 
-tizimli ravishda binary bilimlarga ehtiyojni rivojlantirish; 
-bilish va xis etishning assosiativ mexanizmlarini boyitish. 
Binar ta’limning konseptual qoidalari: 
-o‘quv faoliyatini algoritmlashtirish; 
-modullikning tamoyili binary ta’lim mazmunini alohida tugallangan qismlarga 
joylashtirish; 
-bilish intelektual barcha bosqichlarining o‘zaro uyg‘unligi va tugallanganligi; 
-nazariy o‘quv-binar materiallarni bloklarga birlashtirish; 
-diffirensiallashtirish va individuallashtirish tamoyili; 
-intelektual faoliyatli yondashuv: faoliyatning barcha tarfkibiy qismlari (maqsad qoy’ish, 
rejalashtirish, tashkil etish, ishchi jarayon, nazorat va natijalarni baholash)ni amalga 
oshirish; 
-sinergetik yondashuv: o‘quvchilarning o‘z-o‘zini tashkiliiy jihatdagi boshqara olish va 
rejalashtirish; 
-tizimli yondashuv dunyoni bilishning tamoyil tizimlari sifatida; 
-o‘q’tuvchining o‘quvchi bilan muloqot hamkorligi tamoyili; 
-modulda binar materialni uzatishning deduktiv mantig‘i: butun umumiylikdan 
umumiylik va alohidalikka o‘tish; 
-ilgarilab boruvchi binary nazariy materiallarni o‘rganish; 
-o‘quv axborotlarini jipslashtirish (umumlashtirish yiriklashtirish, tizimlashtirish, 
umumiylashtirish); 

---

2
4
.6.
2
02
3