Sintetik kauchuklar: Xalq xoʻjaligining birorta tarmogʻi yoʻqki, kauchuk va uning vulkanlanish mahsuloti—rezina ishlatilmagan boʻlsin. Lekin oʻsimlikdan olinadigan kauchuk xalq xoʻjaligining kauchukka boʻlgan talabini qondira olmaydi. Shu sababli, sintetik kauchuk olishning sanoat usullarini topish zaruriyati tugʻildi:
CH2 = CH - CH = CH2 → (-CH2 - CH = CH - CH2- )n
Hozirda butadiyen-1,3 etil spirtidan emas, balki butanni katalitik degidrogenlab olinmoqda. Butadiyen kauchuk elastikligi va yedirilishiga chidamliligi jihatidan tabiiy kauchukdan keyin turadi.
Eng muhim sintetik kauchuklar, ularning xossalari va ishlatilish
Nomi
|
Dastlabki moddalar (monomerlar)
|
Eng muhim xossasi va qoʻllanishi
|
Butadiyen kauchuk
|
butadiyen-1,3
|
Suv va gazlarni oʻtkazmaydi. Elastiklik jihatidan tabiiy kauchukdan keyinda turad Kabel, poyabzal, turmush uchun zaruriy buyumlar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
|
Divinil kauchuk
|
butadiyen-1,3
|
Chidamliligi va elastikligi jihatidan tabiiy kauchukdan ustun. Shina ishlab chiqarishd. ishlatiladi.
|
Izopren kauchuk
|
2-metil-
butadiyen–1,3 (izopren)
|
Elastikligi va chidamliligi jihatidan tabiiy kauchukka oʻxshaydi. Shinalar ishlab chiqarishda qoʻllaniladi.
|
Xloropren kauchuk
|
2-xlorbutadien-1,3
Xloropren
|
Yuqori harorat taʻsiriga chidamli, benzin vamoyning yonishi taʻsir etmaydi. Oʻzidan gaz oʻtkazmaydi. Kabellar, benzin va neft oʻtkazish uchun quvurlar tayyorlashda ishlatiladi.
|
Butadiyen
|
butadiyen—1,3
va propen
Rol
|
Oʻzidan gaz oʻtkazmaydi, lekin oʻtga chidamsizroq, transportirlar, avtokameralar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |