Республика узбекистан министерство высшего образования, науки и инноваций

Такомиллаштирилган жиҳозларнинг ишлаб чиқаришга жорий етишдан олинадиган иқтисодий самарадорликни ҳисоблаш учун зарурий маълумотлар ва уларнинг
ҲИСОБИ

№	Кўрсаткичлар	Ўлчов бирлиги	Вариантлар
п/п			база	лойиҳа
1	Нон маҳсулот ҳажми	кг/смена	1000	1000
2	Ноннинг қиймати (500гр)	минг сум	7	7
3	1 сменада ишлаб чиқарилган нон қиймати	минг сум	14000	14000
	Корхонанинг бир йилдаги семеналар сони	смена	365	365
	Бир йилдаги ишлаб чиқарилган нон қиймати	млн сум	5110	5110
4	Микробиологик хавфсизлик даражаси	%	85	99
5	Микробиологик хавфсизлиги ҳисобидан олинадиган даромад	млн сум	-	716,66
6	Л4-ХПМ тизимини (линияси) баланс қиймати	млн сум	140	163
	Қурилмалар қуввати	кВт соат	55	60
9	Истеъмол қилинган електр енергия	кВт.соат	20075	21900
10	1 кВт.с електр енергия тарифи ҚҚС билан	сўм	450,00	450,00
11	Истеъмол қилинган електр енергия қиймати	млн.сўм	9,033	9,855
15	Янги ўрнатилган икки қурилма қиймати	млн.сўм	-	23
16	Амортизация (15%)	млн.сўм	-	3,45
17	Таъмир (5%)	млн.сўм	-	1,15
18	Йиллик ишлаб чиқарилган нон қиймати	млн.сўм	4343,5	4857,5
	Фарқи	млн.сўм	-	514,0

22-Жадвал
Такомиллаштирилган нон ишлаб чиқариш тизимини (линияси) жорий етишдан олинадиган иқтисодий самарадорлик
ХИСОБИ

Кўрсаткичлар	Ўлчов бирлиги	Вариантлар
		База млн.сўм	Лойиҳа млн.сўм
Капитал харажатлар (К1, К2)	млн.сўм	-	23
Эксплуатация харажатлари, жами (С1, С2)	-"-	149,033	172,255
електр енергия	-"-	9,033	9,855
Амортизация	-"-	-	3,45
таъмир	-"-	-	1,15
Ноннинг микробиологик хавфсизлигининг ошиши ҳисобига самара	-"-	-	514,0
Жами иқтисодий самара	-"-	-	618,8

Демак, юқорида аниқланган кўрсаткичларни формулага қўйган ҳолда, такомиллаштирилган нон ишлаб чиқариш тизимини (линияси) жорий етишдан олинадиган иқтисодий самарадорлик аниқлаймиз

Э=514,0+[(149,033+0,15*0)–(172,255+0,15*23)]=487,2 млн.сум
Такомиллаштирилган нон линиясини амалиётга тадбиқ етилганда сменада
1 тонна нон ишлаб чиқарилганда, ҳар тоннасидан 1,34 млн. сум, ёки 1 йилда
487,2 млн. сум иқтисод қилиш мумкин екан.

Боб бўйича хулосалар

1. Нон ишлаб чиқаришда микробиологик хавфсизлигини таъминлаш учун, нон ишлаб чиқаришда қўлланилаётган Л4-ХПМ линияси (тизими) такомиллаштирилди: унни дезинфексиялаш учун узлуксиз коаксиал УЮЧ қурилма тизимнинг бошида ва нон тайёрлангандан со‘нг еса (тизим со‘нгида), микрофлоранинг қайтадан ривожланмаслиги учун резонаторли УЮЧ дезинфексиятордан о‘тказилиб микробиологик хавфсизлиги таъминланади.
2. Такомиллаштирилган Л4-ХПМ тизимининг унумдорлиги 500-1000 кг/ смена да, ундаги електр жиҳозлари умумий қуввати – 55 кВт гача бўлиб 80 м² майдонни егаллайди.
3. Такомиллаштирилган тизимда, дастлабки дезинфексиялашда ун трубада айлантирилиб ишлов беришда қо‘шимча кислородга то‘йинтирилади, бу еса нон пишириш жараёнларини тезлаштириши ва сифатини яхшилашига ёрдам беради. Шунингдек, иккинчи дезинфексиялаш полиетиленли қадоқ ичига олиб борилса, ноннинг массаси камаймайди ва юмшоқлиги ошади.
4. Бугʻдой донини дизенсексиялаш ва унини дезинфексиялаш учун узлуксиз коаксиал УЮЧ қурилмаси методикаси ва технологик схемаси ишлаб чиқилди: УЮЧ дезинсексиялашда, дондаги ҳашаротлари: тегирмон огневкаси, омборхона огневкаси ва дон куяси УЮЧ қуввати 0,25 кВт бўлганда , 20 -30 с. давомида қисман , қолганлари 0,36 кВт , 30 с. ёки 0.45 кВт. 20 с.да бутунлай о‘лдирилади.
5. Нон маҳсулотларини дезинфексиялаш учун узлуксиз резонаторли УЮЧли қурилма (УЮЧ “Хазар -2Р” генератори (2350_- ⁺ 50 МГс частотада, чиқишдаги қуввати 0,8 -2,5 кВт) нинг технологик схемаси ишлаб чиқилди
6. Сурхондарё ва Самарқанд вилоятлар ҳудудида етиштирилаётган дон ва ишлаб чиқарилаётган ун ва нон маҳсулотларининг кимёвий хавфсизлигини таъминлаш мақсадида олиб борилаётган мониторинг изланишлар натижалари таҳлили, уларнинг кимёвий хавфсизлигини таминлаётганини тасдиқлади .

УМУМИЙ ХУЛОСА

1. 
   Спора ҳосил қилувчи бактериялар ва могʻор замбуругʻларининг ривожланишига тўсқинлик қилиш учун бугʻдой уни нони технологиясида мураккаб антибиотик ўсимлик қўшимчаларидан, ионлаштирувчи, инфрақизил нурланишга нисбатан, ўта юқори частотали (УЮЧ) микротўлқинли усулдан фойдаланиш самарадорлиги тасдиқланган
   
2. 
   Дон, ун ва нон маҳсулотларининг микробиологик хавфсизлигини таъминлашда мавжуд електофизик қонуниятларга таянган холда, УЮЧ ЭММ енергиясининг таъсирини микроорганизмларга физикавий –иссиқлик таъсири математик асосланди.
   
3. 
   Донни дизенсексиялаш (таркибидаги ҳашаротларни о‘лдириш) ва ун, нон маҳсулотларини дезинфексиялаш (микроорганизмларни о‘лдириш) учун ЎЮЧ ли експериментал қурилмаси ва тадқиқот методикаси ишлаб чиқилди.
   
4. 
   Микротўлқинли УЮЧ ли дезинсексиялашда: тегирмон огневкаси, омбор огневкаси ва дон куяси Р_уюч = 0,25 кВт да 20-30 с. да, қолганлари Р_уюч = 0,36 кВт да 30 секунд давомида о‘лдирилиши ва қувватни Р_уюч = 0,45 кВт, ошириб, вақтни 20 секундга камайтирсак уларни бутунлай о‘лдириши аниқланди.
   
5. 
   Спора ҳосил қилувчи микроорганизмларга УЮЧли ва анъанавий иссиқлик қайта ишловининг таъсири тадқиқотлар микроорганизмлар бошлангʻич консентрацияси ва якуний ҳароратда микротўлқинли УЮЧ ли ишлов бериш пайтида ҳужайра микрофлорасининг таркиби ва сони анъанавийга қараганда анча пастлиги тасдиқланди.
   

6. Сурхондарё ва Самарқанд вилояти ҳудудларида дон, ун ва нон корхоналари бўйича олиб борилган мониторинги ва тажриба натижалари, турли йилларда етиштирилган бугʻдой дони, ишлаб чиқарилган ун ва нон маҳсулотларининг таркибида токсинлар ва микротоксинларнинг ё‘қлиги ва уларнинг таркибида талаб даражасида турли миқдорда микроелементларнинг борлиги тасдиқлади.
7. Нон ишлаб чиқаришда микробиологик хавфсизлигини таъминлаш учун, нон ишлаб чиқаришда қўлланилаётган Л4-ХПМ линияси (тизими) такомиллаштирилди: унни дезинфексиялаш учун узлуксиз коаксиал УЮЧ қурилма тизимнинг бошида ва нон тайёрлангандан со‘нг еса (тизим со‘нгида), микрофлоранинг қайтадан ривожланмаслиги учун резонаторли УЮЧ дезинфексиятордан о‘тказилиб микробиологик хавфсизлиги таъминланади.