Республикаси олий ва

I bob bo’yicha xulosalar

Mazkur bobda bilvosita soliqlarning moliyaviy hisobi va uning nazariy hamda uslubiy asoslari munozarali tarzda o’rganildi. Olib borilgan tadqiqotlar natijasida bilvosita soliqlarning moliyaviy hisobining nazariy va uslubiy asoslari





⁴⁶ O’zbekiston Respublikasi buxgalteriya hisobining milliy standartlari. - Toshkent.: 2004. – 16 b.
bo’yicha quyidagi xulosalarga keldik:

1. 
   Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida mamlakatning soliq siyosati orqali bartaraf etishning yo’llari va choralari o’rganildi hamda bilvosita soliqlarni optimallashtirish orqali inqirozning oqibatlarini yumshatish yo’li ko’rsatib berildi.
   
2. 
   Bizningcha, bevosita va bilvosita soliqlarning nazariy va amaliy jihatdan iqtisodiy mohiyatini to’liq yoritish uchun ilgari berilgan ta’riflarni umumlashtirib, quyidagi matnda izohlash joizdir: «Bilvosita soliqlar-ishlab chiqarilgan tovarlar, ko’rsatilgan xizmatlar, bajarilgan ishlar, import va eksport qilingan mahsulotlar qiymatiga ustama tarzda belgilanib, aylanmalar amalga oshirilganda ushbu aylanmalar tarkibidagi ustama qiymat sifatida bilvosita byudjetga undiriladigan majburiy to’lovlardir».
   
3. 
   Olib borilgan tadqiqot natijalaridan kelib chiqib aktsiz solig’iga quyidagicha ta’rif berish maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz: «Aktsiz solig’i ishlab chiqarish xo’jalik yurituvchi sub’ektlarida yaratilgan mahsulot tannarxi va yalpi foydasining umumiy summasiga nisbatan belgilangan foiz ko’rinishidagi yoki qat’iy summadagi to’lovlar, eksport va import qilingan ba’zi tovarlar qiymatining belgilangan qismini majburiy byudjetga o’tkazish»dir.
   
4. 
   Iqtisodchi olimlarning soliqlar hisobiga bergan fikr-mulohazalari munozarali tarzda o’rganildi va ularni tahlil qilish natijasida soliqlar hisobiga quyidagicha ta’rif berildi. Soliqlar hisobi-xo’jalik yurituvchi sub’ektlar soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarni qonuniy me’riy hujjatlarga asoslangan holda to’g’ri hisoblash, ma’lumotlarni yig’ish, qayd etish, qayta ishlash, guruhlash va umumlashtirish hamda byudjetga tushishini o’z vaqtida ta’minlashdir.
   

2.