Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
Кo‘pchilik tadqiqotchilar fikricha global muammolarning tur-
li-tumanligiga qaramay, ular jahon iqtisodiyotining boshqa 
muammolaridan ajratib turuvchi umumiy xususiyatlarga ega. 
Bular quyidagilar:

umumjahon xarakteriga ega, ya’ni butun insoniyat (hech bo‘l-
maganda uning katta qismi) taqdiri va manfaatiga daxldor;

insoniyatning hayoti, jamiyat taraqqiyotiga xavf soladi. Hatto 
kishilik jamiyati sivilizatsiyasiga xavf tug‘diradi;

o‘zaro bir-biri bilan bog‘liq;

dunyo hamjamiyatining birgalikda faoliyat yuritishini talab 
qiladi;

tez, kechiktirib bo‘lmaydigan qaror qabul qilishni zarur qilib 
qo‘yadi.
Ana shu belgilar, xususiyatlarga ko‘ra, jahon taraqqiyotining 
quyidagi muammolari global muammolarga kiritiladigan bo‘ldi:

qashshoqlik va qoloqlikdan qutilish;

qurolsizlanish va jahonda yadro urushining oldini olish;

oziq-ovqat, tabiiy resurslar (ko‘pincha alohida energetika va 
alohida xomashyo muammosi sifatida ko‘riladi) muammosi;

demografik muammo (U shunisi bilan ajralib turadiki, 
rivojlangan, rivojlanayotgan mamlakatlar oldiga bir-biridan tamomila 
farq qiladigan masalalarni qo‘yadi. Butun dunyo uchun umumiy 
bo‘lgani holda ayrim mamlakatlar uchun o‘ziga xosligi bilan ajralib 
turadi. Masalan: rivojlanayotgan mamlakatlar uchun demografik 
muammo aholining tez o‘sishi bo‘lsa, rivojlangan mamlakatlar uchun 
aholi miqdori deyarli o‘zgarmagani holda uning tarkibining qarib 
borishi, qator postsosialistik mamlakatlarda esa tug‘ilishga qaraganda 
o‘limning barqaror ravishda ortib borishi – aholining depopulatsiya-
sidir
1
);

ekologik muammo;
* insoniy potensialni rivojlantirish muammolari (postindustrial 
1
. Lot.populus- aholi, biologik ma’noda uzoq vaqt davomida ma’lum bir hududda avlodlar orqali o‘zini-o‘zi takror 
yaratishi, ishlab chiqarishi tushuniladi. Depopulatsiya ana shu jarayonni buzilishini bildiradi. 
2. ''Мировая экономика: история и прогноз развития// http://www.ereport.ru/ "Перспективы развития мировой 
экономики 
в 
2013 
году 
// 
http://www.webeconomy.ru/ 
. 
— 
Газета. 
Ru 
| 
http://www.gazeta.ru/fmancial/2012/10/10/4807489.shtml "МВФ: мировой экономике грозит рецессия. — 
Газета.Ru | Финансы // http://www.gazeta.rii