Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Iqtisodiy faollikdagi o‘zgarishlar 
Mavsumiy 
yoki 
vaqtinchalik 
tebranishlar 
Bayramlar arafasida ommaviy xarid 
qilish chakana savdoda sezilarli tebra-
nishlarni keltirib chiqaradi 
Uzoq 
muddatli 
tebranishlar 
Iqtisodiy faollikning nisbatan uzoq 
davr davomida (25, 50 yoki 100 yil) 
o‘zgarish tamoyillarini ko‘rsatadi 
Agrar 
inqiroz
lar qishloq xo‘jaligida ro‘y beradigan iqtisodiy 
inqirozlardir 
Namoyon 
bo‘lish 
shakllari 

qishloq 
xo‘jalik 
mahsulotlarining 
nisbatan 
ortiqcha ishlab chiqarilishi, uning sotilmay qolgan 
ancha ko‘p zaxiralarining to‘planishi 

narxlarning pasayishi, daromadlar va foydaning 
kamayishi 

fermerlar qarzlarining ortishi, ularning ommaviy 
ravishda sinishi 

qishloqda ishsizlarning ko‘payishi 
Tarkibiy o‘zgarishlarning kelib chiqishini taqozo qiluvchi 
omillar 

---

130 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4-§. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, kelib chiqish sabablari
 va 
oqibatlari 
 
1
1
I.A. Karimov Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi, O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari 
va choralari. –T.: «O‘zbekiston», 2009, 4-bet. 
Agrar inqirozlarning xususiyatlari 

siklli xarakterga ega bo‘lmaydi 

sanoat siklidan farq qilib ancha uzoq davrga cho‘zilib ketadi 
Masalan: Birinchi agrar inqiroz XIX asrning 70-yillarida 
boshlanib, 90-yillarning o‘rtalarigacha, ikkinchisi 1920-yildan 2-
jahon urushi boshlangan davrgacha va uchinchi agrar inqiroz 1948- 
yildan 80-yillargacha davom etgan 
Bu inqiroz Amerika Qo‘shma Shtatlarida ipotekali 
kreditlash tizimida ro‘y bergan tanglik holatidan boshlandi. 
So‘ngra bu jarayonning miqyosi kengayib, yirik banklar va 
moliyaviy tuzilmalarning likvidlik, ya’ni to‘lov qobiliyati 
zaiflashib, moliyaviy inqirozga aylanib ketdi.
Dunyoning yetakchi fond bozorlarida eng yirik 
kompaniyalar indekslari va aksiyalarning bozor qiymati 
halokatli darajada tushib ketishiga olib keldi. 
Bularning barchasi, o‘z navbatida, ko‘plab mamlakatlarda 
ishlab chiqarish va iqtisodiy o‘sish sur’atlarining keskin 
pasayib ketishi bilan bog‘liq boshqa salbiy oqibatlarni 
keltirib chiqardi.