?árezsizlik j?llar?nda sport Ózbekstan milliy mádeniyat?n struktural?q bólegi retinde

---

?árezsizlik j?llar?nda sport Ózbekstan milliy mádeniyat?n?? struktural?q bólegi retinde
rawajlant?r?ld?. Sport xal?qt?, atap aytqanda jaslard? fizikal?q hám etikal?q tárbiyalawd??,
xal?qlar ortas?nda dosl?qt? bekkemlew hám mámleketimiz socialekonomikal?q
rawajlan?w?n?? zárúrli faktor? bol?p tab?lad?. 1992- j?l 5- fevralda qab?l etilgen Ózbekstan
Respublikas?n?? „Dene tárbiyas? hám sport tuwr?s?nda“gi N?zam? sportt? ?alabal?q túrde
rawajland?r?w ush?n ke? múmkinshilikler jaratt?. 46 mi?nen aslam sport imaratlar? — sport
salamatland?r?w klublar?, balalar, óspirimler sport mektepleri, olimpiada or?nbasarlari bilim
or?nlar?, joqar? sport uq?p? mektepleri, oy?ngohlar, sport zallari, maydanlar?, suw
saqla??shlar qur?ld? hám remontlandi. Olarda 7 mln kisi dene tárbiyas? hám sport menen
shu??llan?w múmkinshiligine iye bold?. 1992- j?l yanvarda Ózbekstan Milliy olimpiada
komiteti tuzildi hám 1993- j?l sentyabrde xal?q aral?q olimpiada komitetini? 101 sessiyasida
rásmiy tán al?w etildi. 1996 -j?l 14-avgustda Tashkentte olimpiada muzeyi ash?ld?. 1992-j?l?
Barselonada ótkerilgen olimpiada oy?nlar?nda Ózbekstan sportsh?lar? 3 alt?n, 2 ta gúmis, 1
bronza medallar?n qol?a kirgizdiler. Sportt?? boks túri jedel o'sdi. Artur Grigoryan,
Muhammadqo bol?p tab?lad? Abdullayev s?yaql? Ózbekstanl?q bokschilarning at? jáhán?a
ataql? bol?p tab?lad?. 1999 -j?l avgust ay?nda Amerikan?? Xyuston qalas?nda ótkerilgen X
Jáhán chempionat?nda Ózbekstan boks komandas? 83 mámleket ortas?nda AQSH hám Kuba
komandalar?nan keyin ja??mpazl? úshinshi or?nd? iyeledi. Bokschilarimiz M. Abdullayev
hám O'. Aydarovlar alt?n, T. Turaql?ov gúmis medal? iyesi bold?. 2000- j?l? Avstraliyan??
Sidney qalas?nda ótkerilgen 27-jaz?? Olimpiada oy?nlar?nda bokschilar M. Abdullayev
alt?n, Sergey Mixaylov hám Bahad?r Saidovlar bronza medallar?n, gúresshe? Artur
Taymazov gúmis medald? qol?a kiritip, Ózbekstan bokschilari maba?n olamga kórinetu??n
etdiler. Ózbek bokschisi Ruslan Chagayev 2007- j?l 14- aprel kúni Germaniyan?? Shtutgart
qalas?nda professional boksning WBA ba?dar? boy?nsha jáhán chempion? N. valuyev menen
bol?an bellashuvda je?is qazan?p, o?ada salmaqli salmaq qatlam? boy?nsha jáhán chempion?
ata??n qol?a kirgizdi. watan?m?zda sportt?? tennis túri rawajlandi. 168 tennis korti, e?
zamanagóy Yunusobod tennis kompleksi qur?ld?. Yunusobod tennis saray?nda 1994—2002-
j?llarda Ózbekstan Prezidenti kubogi ush?n 9 ret xal?q aral?q tennis jar?slar? ótkerildi. 1999 -
j?ld?? iyul ay?nda Londonda ótken tennis boy?nsha jaslar xal?q aral?q turnirida Tashkentlik
sportsh? Sh?daml?l?q Tólegenova Uimbldon turnirida je?impaz sh???p, gúmis kubokning
kishreytirilgen nusqas?n qol?a kirgizdi. 1998- j?l may ay?nda mámleketimiz alpinistlari
Himolay tog'ining e? biyik „Everest“ sh??ina sh???p, Ózbekstan hawazas?n dúnya?a
taratdilar. 1994-j?lda Xirosimada ótkerilgen Aziya oy?nlar?nda Ózbekstanl?q yengil
atletikachilar, mergenler, gúresshe?lar, dzyudochilar, bokschilar, futbolsh?lar jámi 40 ta,
jumladan, 10 alt?n medal iyesi bold?. 1999 -j?lda Germaniyada jaslar ortas?nda bol?p ótken
karate boy?nsha xal?q aral?q turnirda 200 mámleketten 900 dana sportsh?lar qatnasd?. Ol
ja?dayda qatnasqan Ózbekstan komandas? ja??mpazl? úshinshi or?nd? iyeledi. 2002-j?l 29 -
sentyabr 14- oktyabr kúnleri Qubla Kareyan?? Pusan qalas?nda bol?p ótken Aziya
oy?nlar?nda Ózbekstanl?q sportsh?lar sportt?? 24 túri boy?nsha tab?s menen qatnas?p, 15
alt?n, 12 gúmis, 24 bronza medallar?n qol?a kiritip, qirqdan art?q mámleketler aras?nda
ja??mpazl? besinshi or?nd? iyelediler. ?árezsizlik sharapat? menen milliy ózbek gúresi
tiklendi. 1992-j?lda Termiz hám Qalas?sabz qalalar?nda dáslepki milliy gúres boy?nsha xal?q
aral?q jar?s ótkerildi. Milliy gúresimizning teoriyal?q tárepleri hám qa??ydalar? islep
sh???ld? hám xal?q aral?q ekspertler tárepinen tán al?w etildi, xal?q aral?q sport túrleri
qatar?ndan or?n ald?. 1999 -j?l may ay?nda Tashkentte dúnyan?? 50 den art?q
mámleketlerinen kelgen sportsh?lar qatnas?w?nda gúres boy?nsha birinshi jáhán chempionati

---

bol?p ótti. Ol ja?dayda Ózbekstanl?q gúresshe?lar 3 alt?n, 3 gúmis, 3 bronza medallar?n
qol?a kirgizdiler. Mártebeli shaxs polvon, Kámal polvon, O'oshtemir polvonlar at? pútkil
jáhán?a taraldi. Xal?q aral?q gúres assotsiatsiyasi tuzildi, on?? e? húrmetli Prezidenti etip
Islam Karimov sayland?. 2000—2002- j?llarda Bedford qalas?nda 3 ret Islam Karimov at?
menen atal?wsh? xal?q aral?q turnir bol?p ótti. 2002-j?l oktyabrda Xal?q aral?q gúres
assotsiatsiyasi Xal?q aral?q sport federatsiyasi a'zoligiga qab?lland?. Ózbek milliy gúresi
xal?q aral?q sport túri retinde dúnyada tán al?w etildi. 2004- j?lda Liviya paytaxt? Tripoli
qalas?nda bol?p ótken shaxmat boy?nsha jáhán chempionat?nda 56 mámleketten 128 dana
shaxmatchi qatnasd?. Olar aras?nda ellesimiz, xal?q aral?q grossmeyster Bahad?r
Qosimjonov da bar edi. Bahad?r Qosimjonov barl?q dawagerler ústinen je?is qazan?p, jáhán
chempion? degen joqar? ataqt? qol?a kirgizdi. Bul je?is pútkil xalq?m?z?a sheksiz quwan?sh
hám nam?s -maqtan?sh ba??shladi 2016 -yilgi Rio-de-Janeyro qalas?nda (Braziliya ) bol?p
ótken XXXI jaz?? Olimpiada mámleketimiz tariyx?nda?? e? ónimli jar?s bold?. Bul
Olimpiadada e? kóp medald? bokschilarimiz qol?a kirgiziwdi. Sherim qol?ap ustalarimizning
7 danas? Riodan medal menen qayt?w?a eristiler. Olar: Hasanboy Dosmatov, Shahobiddin
Zairov, Fazliddin ?ay?pnazarov (alt?n ), Shahram G'iyosov, Bektemir Meliqo'ziyev (gúmis),
Bahad?r Tólegenov (bronza ), Murodjon Ahmadaliyev (bronza ). Bul nátiyje Olimpiada da??
boks jar?slar?nda?? e? joqar? nátiyje bol?p tab?lad?. Sportt?? bul túrinde medal jiynaw
boy?nsha ular Kuba, Kazaxstan hám Rossiyadan kelgen raxiplerin artta qald?r?p, us? sport
túrinde birinshilikke eristiler. Salmaqli atletikachimiz Ruslan Nur?ddinov Olimpiada
rekordini belgilegen halda, alt?n medal iyesine ayland?. Futbol. ?árezsizlik j?llar?nda sportt??
e? ?alabal?q túri - futbol?a itibar mámleket siyasatina kóterildi. ministrler Mákemesi
Ózbekstanda ?alabal?q hám professional futbold? jáne de rawajland?r?w, on?? materiall?q
bazas?n bekkemlew, futbolchilarning ja?a áwladini tayyorlash hám tárbiyalaw, watan?m?z
futbol?n?? xal?q aral?q or?n?n as?r?w maqsetinde 1993-j?lda «Ózbekstan Respublikas?
futbold? jáne de rawajland?r?w ilajlar? tuwr?s?nda»gi, 1996 -j?lda «Ózbekstanda futbold?
rawajland?r?wd?? shólkemlestirilgen tiykarlar? hám principlerin tupten jetilistiriw ilajlar?
tuwr?s?nda»gi, 2006 -j?lda «Ózbekstanda futbold? rawajland?r?w?a tiyisli qos?msha ilajlar
tuwr?s?nda»gi Ózbekstan Respublikas? Prezidentini? sheshimi zárúrli áhmiyetke iye bold?.
Dúnya?a Ózbekstan sportsh?lar?n?? potencial? hám qud?retin kórinetu??n jetip at?r?an ózbek
arbitri Ayq?n Ermatov Ózbekstan futbol federatsiyasining xal?q aral?q taypa da?? arbitri,
2003-j?ldan FIFA arbitri statusini al?an. 2008, 2009, 2010, 2011 hám 2014-j?llarda bes márte
Aziyan?? e? jaqs? arbitri dep tán al?w etildi. Xal?q aral?q futbol awqamlar? federatsiyasi on?
2011-j?lda «Dúnyan?? e? jaqs? arbitri» retinde tán ald?. Ol óz iskerligi dawam?nda futbol
boy?nsha jáhán chempionatlari fi nal basq?sh?nda e? kóp - 9 ush?ras?wd? basqarib (2014-
j?l?a shekem), dúnya rekordini ornatd?. Ayq?n Ermatov Prezident húkimlerine muwap?q
2010 -j?l? «Ózbekstan maqtan?sh?» e? húrmetli ata??, 2014-j?lda «El-jurt húrmeti» ordeni,
son?? menen birge, 2015-j?lda «Ull? x?zmetlerin ush?n» ordeni, hám de «Malibu»
avtomobili menen s?yl?qlandi. Ózbekstan futbol terme jámááti xal?q aral?q turnirlarda úsh ret
bas s?yl?qt? qol?a kirgizgen. Birinshisi, 1994-yilgi Aziya oy?nlar?nda olimpiya terme
jámááti, 2012-j?l 17 jasqa deyingi óspirimler Aziya chempionati je?impaz?, 2018-j?lda 23
jasqa deyingi olimpiada terme jámááti Aziya chempion? ata??na sazavor bold?. 2018-j?l
Kitayda ótkerilgen 23-jasqa deyingiler ortas?nda o'tka- zilgan Aziya chempionat?nda
Ózbekstan terme jámááti je?impazl?qt? qol?a kirgizdi. Prezident Shavkat Mirziyoyevning
taps?rig'i menen Aziya chempionat?nda je?is quchgan Ózbekstan olimpiada terme jámááti
a?zalar?n saltanatli s?ylaw dástúri bol?p ótti. Kontinent chempionlerini? hár birine Prezident

---

s?yl??? - birden ja?a Chevrolet Malibu avtomobili taps?rildi.