Rivojlantirish instituti
Download 0.98 Mb. Pdf ko'rish
|
terapevtik stomatologiya (1)
|
Shifokor va bemor
Bemor va uning sog‘lig‘i oldida javobgarlik — shifokorlik kasbining ahloqiy xususiyatlaridir. Shifokor ustaligi — yuqori darajadagi shaxsiy madaniyatli shifokorning klinik fikr yurita olishi va bemor bilan yaxshi 2 7 8 muomalali bo‘lishining bog‘liqligidagi ijodiy jarayondir. Shuning uchun, shifokor bemorning kasalligining turidan tashqari, uning organizmi, shaxsiyati, madaniyati, bilim, kasbi, ruhi, yashash, ijtimoiy sharoitlarini ham bilishi va shunga qarab muomilada bo‘lishi talab etiladi. Har bir bemor bilan shifokor o‘ziga xos savol-javob o‘tkazishi talab etiladi. Ayrim bemorlarga yumshoq, muloyim gaplar, ayrimlariga esa qat’iyatli so‘zlar, tasdig‘i aniq gaplar bilan murojat etish kerak bo‘ladi. Qanday tartibda gapirishdan qat’iy nazar, tibbiyot san’atida shifokor har doim xushmuo- milali, qat’iyatli, so‘ziga javob bera oladigan bo‘lishi va gapiriladigan gaplar asoslangan, bemorni nafsoniyatiga tegmaydigan bo‘lishi kerak. Shifokor kundalik ish faoliyatida turli madaniyatli, bilimli, ruxoniyatli bemorlar bilan muomilada bo‘lishi tabiiy hol. Bu shifokordan sabr- toqatli bo‘lishni talab etadi. Lekin, shunda ham shifokor bemorga, undagi kasallikning asl moxiyati, og‘ir-yengilligi, oqibati to‘g‘risidagi ma’lumot- larni yotig‘i bilan tushuntirishi kerak. Bundan maqsad — bemor kasalligini davolash mumkinligiga ishonish yoki shifokor shu ishonchni uyg‘ota olishi kerak. Bemorning shifokorga ishonchi — davolashning boshlanishi, muxim bosqichidir. Shuning uchun shifokor bemor bilan suxbatlashganda, nihoyatda xushyor, extiyotkor bo‘lishi kerakligi, bitta o‘rinsiz so‘z yoki xarakat bemor ishonchini yo‘qolishiga sabab bo‘lishi mumkin. Agar bemor kasalligini davolash yaxshi natija berishiga shifokor ishonsa, unda bemorga tashxisini aytishi mumkin. Lekin, ayrim hollarda (xususan saraton — rak kasalligida, leykozda va h.k.) kasallik tashxisini bemor bilmasligi ma’qul. Masalan, bemorda xavfli yuqumli kasallik (zaxm — sifilis, sil — tuberkulez, SPID, moxov — lepra, prokaza va boshq.) bo‘lsa, albatta tashhisini bemorga aytish kerak, undan tashqari bunday bemorlarni tegishli shifokorlar qo‘liga ("qo‘ldan-qo‘lga") — shifokor yoki tibbiyot xodimi shaxsan topshirishi kerak. Ba’zida, shifokorning e’tiborsizligi oqibatida o‘rinsiz gapirilgan gap yoki bitta so‘z, bemorlarda yatrogeniya (shifokor sababli kelib chiqqan kasallik) kasalligini keltirib chiqarish mumkin. Shifokor-stomatologga keladigan bemorlar, boshqa shifokorlarga keladiganlarga nisbatan ancha farq qiladi: 1. Stomatologik muolajalaridan barcha odam, xususan bemorlar nihoyatda qo‘rqishadi. 2. Xaqiqatan ham, tish og‘rig‘i juda kuchli kechadi. Deontologik talablar shuni taqozo qiladiki, birinchi navbatda bemorning ruxiga ta’sir etish — psixoterapiya o‘tkazish kerak bo‘ladi. Albatta og‘riqsizlantirish usullari qo‘llanadi va iloji boricha muolajalar og‘riqsiz o‘tkazishi talab etiladi. Shifokor va bemor bir-biriga ishonishi shart. Bemorlar saviyasi, madaniyati, bilimi va umuman ma’naviy dunyoqarashiga qarab stomatolog (umuman shifokor) muomala, savol- javob qilish kerak, davolash jarayoni, bo‘ladigan natijalar — davolash oqibati nima bilan tugashni bemor bilsa yaxshi bo‘ladi. |
