Rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi amudaryo tuman kasb-hunar maktabi

3. 
Ilovada global o'zgaruvchilar yaratish. Ilovada bayroqcha obyekti bo'lib, 
ilova ishlayotganida bayroqchaning necha marta o'rnatilganligi muhim bo'lsin. Bu 
ma'lumotni qanday saqlash mumkin. 
Bu ma'lumotiii saqlash uchun quyidagicha ish tutish lozim. Ilovada birorta 
ortiqcha obyekt yaratib, uni ko'rinmas qilib qo'yamiz (Visible:=0). Dastlab uning 
enini 0 ga teng qilib olib (Width:=0), har safer bayroqcha o'matilganda uning enini 
bittaga oshiramiz (Width:=Width+l). Lekin bu chorasizlik alomati. Bu usul bilan 
o'zgaruvchilar massivini yaratib bo'lmaydi. Qaytadan velosiped yaratishni bir 
chetga surib, oxirgi ilovamiz: butun sonlar yig'indisini eslaylik. 
U yerda biz var i^nj^s: integer; operatori yordamida bir nechta o'zgaruvchilar 
yaratgan edit Faqat bu o'zgaruvchilar protsedura ichida yaratilganliklari sababli 
ulardan protseduradan tashqarida foydalanib bo'lmaydi. Bunday o'zgaruvchilar 
lokal (mahalliy) o'zgaruvchilar deb atalardi. Ulardan farqli ravishda gtoba] 
(umumiy) o'zgaruvchilardan dasturning ixtiyoriy joyida foydalanish mumkin. 
 
Global o'zgaruvchilar dastur (ilova) boshida tavsiflanadi. Bu joyni topish uchun 
yaratilgan ilovaning dastur kodi oynasiga o'tamiz va unda tavsiflash operatori var 
ni qidiramiz. 
Uni topishimiz bilan undan keyin bizga kerakli tavsiflash operatori n: 
array[0..4] of integer; ni kiritamiz. Endi и ilova oynasi Form I o'zgaruvchisi bilan 
yonma-yon turibdi va Form 1 ga kabi ilovaning hamrna joyidan unga murojaat 
qilish mumkin. O'zgamvchilarni tavsiflash bilan ish bitmaydi. Ularga yana ilova 
ishga tushishi bilan boshlang'ich qiymatlar: 0 lami berishimiz kerak. Buni ilova 
oynasi yaratilayotgan paytda bajarishimiz mumkin. 
4. Qiziqarli faniar DovasL Bayroqchalardan foydalanishni o'rganish uchun 
qiziqarli faniar so'rovnomasi ilovasini ishlab chiqamiz. Bu ilova o'quvchilar 
orasida so'rovnoma o'tkazib, ularning qaysi fanlarga qiziqishlarini o'rganadi 
Ilovani soddalashtirish uchun aniq va tabiiy fanlarning bir nechtasi bilan 
chegaralanamiz, 
Dclphida yangi ilova yaratamiz. Unga to'rtta CheskBoa, ikkita Button va bitta 
Label obyektlarini quyidagi rasmda ko'rsatilgandek qilib joylashtiramiz. Dova 

---

oynasi va undagi obyektlaming sarlavhalariiii Caption xossalari yordamida 
rasmdagidek qilib o'rnatamiz: 
 
Ilova kodiga о: array[0. .4] of integer; operatorini oldingi bandda ko'rsatilgan 
joyga kiritamiz (bitta oldingi rasmga qarang). 
Bu massiv elementlariga boshlang'ich qiymatni berish uchun ilova oynasi 
Formlni tanlaymiz (ilova oynasining boshqa obycktlardan bo'sh joyida 
sichqonchani bosamiz). Object inspector da Events (hodisalar) jildiga o'tib, undan 
OnCreate (yaratilayotganda) hodisasini topamiz va uning o'ng tomonidagi bo'sh 
katakchada sichqonchani ikki marta bosamiz. 
Natijada ekranda dastur ilovasi oynasi va unda TForml.FormCrcatc 
protsedurasi paydo bo'ladi. Bu protscdurada begin dan oldin var i:intcgcr; 
tavsiflash operatorini, undan keyin for i:
r
0 to 4 do n[i]:0; sikl operatorini 
kiritamiz.