С а р и қ л и к в а у н и н г қ и ё с и й т а ш ҳ и с и

Sariqlik bilan og‘rigan bemorlarni tekshirishga yondashish

Klinik yoki kimyoviy metod yordamida sariqlik aniqlanishi bilanoq, uni kelib chiqishini erkin yoki bog‘langan billirubin bog‘liqligini aniqlash muhimdir. Bu masalani echimini topish oddiy usuli Billirubinni peshobda ajralishini aniqlash hisoblanadi: peshobda Billirubinni yo‘qligi giperbillirubinemiyani bog‘langan billirubin hisobiga kelib chiqqanligini tahmin qilishga asos bo‘ladi,chunki buyrak koptokchalaridan bog‘langan Billirubin filtrlanib o‘tmaydi,uni siydik bilan ajralishini giperBillirubinemiyaning erkin Billirubin xisobga kelib chiqqanligidan darak beradi.Buni aniqlangandan so‘ng qon zardobida Billirubin pigmenti koncentratsiyasini o‘lchashga o‘tish mumkin bo‘ladi. Bog‘langan Billirubin hisobiga kelib chiqqan giperbiluribenemiyada 80-88% umumiy billirubin Vanderberg reaksiyasi orqali aniqlanish miqdori; VEJK metodida esa bu miqdor 96% va undan yuqori bo‘ladi.Bemorda giperbillurebinemiya erkin bilan bog‘liq bo‘lsa,qon zardobidan erkin Billirubinning 50% ni tashkil qiladi.Bunday xolatda qon zardobida mono va diglyukuronidlar aniqlandi.

Mazkur kasallik turlarini aniqlash shu asosiy belgilarga asoslanib klassifikatsiyalanadi. Billirubin almashinuvinig buzilishi quyidagi 4ta mexanizmlardan bir-biri bilanbog‘liq bo‘ladi:

1.billiriubinni xaddan ziyod ko‘p miqdorda xosil bo‘lishi

2.jigar tomonidan Billirubinni yutilishini pasayishi

3.jigarda billirubinni bog‘lanishini pasayishi

4.billirubinni o‘tga tushishini kamayishi (ichki va tashqi jigar omillari xisobiga).Billirubin miqdorini olinishiga olib keluvchi patogenetik mexanizmlar yoki patologik jarayonlardan kelib chiqqan xolda sariqlik belgilarini tariflash mumkin.SHu bilan birga gemolitik sariqlik “gepatocelyulyar sariqlik”,”obturacion sariqlik xolestatik)”atamalari ishlatiladi.YUqorida keltirilgan tasnifning foydali tomoni bilan bir qatorda muayyan bemorda billirubin almashinuvining buzilishi bir qancha mexanizmlari bo‘lishi mumkin va bemor sariqligining bir qancha turi bilan og‘rishi mumkin.