S. B. Azimova

Oshqozon - 
bu oshqozon -ichak 
traktining 
toraygan 
kengayishi, 
qizilo'ngach va o'n ikki barmoqli ichak o'rtasida joylashgan cho'zilgan organ. U 
yurakning ochilishi orqali qizilo'ngachga va pilorik teshik orqali o'n ikki 
barmoqli ichakka ulanadi. Oshqozonning ichki qismi shilliq qavat bilan 
qoplangan bo'lib, unda shilimshiq, fermentlar va xlorid kislota ishlab 
chiqaradigan bezlar mavjud. Oshqozon bu so'rilgan oziq-ovqat ombori bo'lib, u 
aralashtiriladi va qisman oshqozon sharbati ta'siri ostida hazm qilinadi. Me'da 
shirasi oshqozon shilliq qavatida joylashgan oshqozon bezlari tomonidan ishlab 
chiqariladi. 
Rasm 3. Oshqozonanatomiyasi 
Uning tarkibida xlorid kislotasi va pepsin fermenti mavjud . Ushbu 
moddalar ovqat hazm 
qilish paytida oshqozonga kiradigan 
oziq-ovqat 
mahsulotlarini kimyoviy qayta ishlashda ishtirok etadi . Bu erda me'da 
shirasining ta'siri ostida oqsillar parchalanadi. Ushbu jarayonlar tufayli oziq-

---

24 
ovqat qisman hazm qilingan yarim suyuq massaga ( kimyaga ) aylanadi , 
keyinchalik u o'n ikki barmoqli ichakka kiradi. Xymani me'da shirasi bilan 
aralashtirish va keyinchalik uni ingichka ichakka yuborish oshqozon 
devorlarining mushaklarini siqish yo'li bilan amalga oshiriladi. 
 
3.2. OSHQOZONDAGI OVQAT HAZM QILISH FIZIOLOGIYASI 
Og'iz bo'shlig'idan oziq-ovqat oshqozonga kiradi, u erda kimyoviy va 
mexanik ishlov beriladi. Bundan tashqari, oshqozon oziq-ovqat ombori. Oziq-
ovqat mahsulotlarini mexanik qayta ishlash oshqozonning motorli faoliyati bilan 
ta'minlanadi, kimyoviy moddalar me'da shirasining fermentlari tomonidan 
amalga oshiriladi. Oshqozon sharbati bilan aralashtirilgan maydalangan va 
kimyoviy qayta ishlangan oziq-ovqat massalari suyuq yoki yarim suyuq chyme 
hosil qiladi. 
Oshqozon quyidagi funktsiyalarni bajaradi: 

sekretor; 

vosita; 

assimilyatsiya (bu funktsiyalar quyida tavsiflanadi); 

ekskretsiya (siydikchil, siydik kislotasi, kreatinin, og'ir metallarning 
tuzlari, yod, dorilar); 

achinish (gastrin va gistamin gormonlarining shakllanishi); 

gomeostatik (pHni boshqarish); 

gematopoezda ishtirok etish (Qal'aning ichki omilini ishlab chiqarish).