S. N. Maxsudov, G. R. Shukurova

BURUNDAN NAFAS OLISH FAOLIYATI BUZILGAN BOLALARGA 
KOMPLEKS TIBBIY YORDAM KO‘RSATISH SXEMASI
DAVOLOVCHI
JISM O N IY
TARBIYACH1
T
PS1XOTERAPEVT
*—
NEVROPATOLOG
Щ
TRAVMATOLOG-
ORTOPED
4
LOGOPED
•—
BOLALAR
STOM O TO LO G I
«—
m i
^ O T O R IN O L A R IN G O L O G
(sTOP^
ORTODONT
Shu jum ladan, tish-jag‘ anomaliyasi 
m avjud b o la la r q a d d i-q o m a tin in g
noto‘g‘ri shakl-shamoyilga ega ekanligi va 
ushbu h o lat asosan b o ‘y in -k o ‘krak 
harakat-tayanch sistemasi organlaridagi 
morfo-funksional buzilishlar hisobiga 
yuzaga kelganligini inobatga olgan holda, 
xususan boshini oldinga intilgan holda 
u shlab tu ru v c h i (la rd o z), yelkalari 
«tushib ketgan», ko‘krak qafasi yapasqi 
va qovurg‘alaming yo‘nalish burchagi 
k ic h ra y g a n , k u rag i d o rsa l c h iq ib
turuvchi, qom ini esa oldinga chiqarib 
turuvchi, tizza bo‘g‘imini to ‘g‘ri ushlay 
olm aydigan va boldirlari transversal 
1 3 - rasm. Yuz ko‘rinishi 
Qiyshiq bolalarni 
( 1 3 -
rasm) darhol 
va qaddi-qomati buzilgan 
pediatr-ortopedlar huzuriga yuborish 
bola. 
zarur.

---

Ushbu bolalar muskullaridagi buzilgan miodinamik jarayonlami 
bartaraf etish uchun, maxsus jismoniy mashqlar bilan davolovchi 
mutaxassislar va nevropatologlar bilan bamaslahat ish olib borish 
zarur. Y o‘qolib ketgan m e’yoriy nafas olish reflektor yoyini qayta 
tiklash va mavjud nafas olish stereotipini bartaraf etish uchun 
psixoterapevtlar maslahatiga yondoshgan holda va ota-onalam ing 
ham da uyushgan bolalar muassasalari tarbiyachi yoki o'qituv- 
chilarining hamkorligida psixoterapevtik muolajalarini olib borish 
maqsadga muvofiqdir.
Mazkur bolalar tilining og‘iz ichidagi muallaq-fiziologik tinch 
holatini ta’minlash va nutq artikulyatsiyasini (talaffuz qilish) korrek- 
siya qilish maqsadida logopedga yuborish zarur.
Tish-jag‘ anomaliyalari alohida tishlami o ‘zida, tishlardan hosil 
bo‘lgan tish qatorlarida, jag‘ suyaklarida yoki aralash tarzda yuzaga 
kelishi mumkin. Alohida tishlarga oid anomaliyalarga tishlar rangining 
ular yorib chiqqunga qadar o ‘zgarib qolishi, tishlar shaklining 
buzilishi, ular hajmining buzilishi, son jihatdan ortiqcha tishlarning 
yorib chiqishi yoki ular sonining yetishmovchiligi, tishlarning 
barvaqt yoki kech yorib chiqishi juft-juft (chap va o ‘ng tarafdan) 
bo‘lib yorib chiqish qonuniyatlarining buzilishi, tishning tishlar 
qatorini buzgan holda (lab, lunj, til, tanglay tom o n id an ) yorib 
chiqi-shi yoki o ‘z o ‘rnida buralgan holda joylashishi misol b o ia
oladi (14- rasm).