S. N. Maxsudov, G. R. Shukurova
Download 2.96 Mb. Pdf ko'rish
|
Bolalar stomatologiyasi. Maxsudov S.N
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5. Bernar aftasi qaysi sohada joylashadi 6. Bolalarda og‘iz b o ‘shlig‘i yalliglanganda ishlatiladigan antiseptiklami sanab o ‘ting.
- BOLALARDA UCHRAYDIGAN O T K IR GERPETIK STOMATIT ( 0 ‘GS) Epidemiologiyasi.
- Etiologiyasi.
|
Nazorat savollari
1. Parodont to'qimasi nima va u qanday tuzilgan? 2. Gingivitlarni klinik belgilarini sanab o ‘ting. 3. Gingivitlarga olib keluvchi etiologikom illar nima? 4. 0 ‘smirlik gingivitini davolashda pediatr shifokor qanday tavsiyalar beradi. 5. Bernar aftasi qaysi sohada joylashadi? 6. Bolalarda og‘iz b o ‘shlig‘i yallig'langanda ishlatiladigan antiseptiklami sanab o ‘ting. 7. O g‘iz b o ‘shlig‘ida m ahaliy im m unitetni oshirishda sizning chora- tadbirlaringiz. 8. O g‘iz shilliq pardasi kasalliklari haqida nimalarni bilasiz? BOLALARDA UCHRAYDIGAN O T K IR GERPETIK STOMATIT ( 0 ‘GS) Epidemiologiyasi. О еф еик infeksiyani hozirgi vaqtda tabiatda kengtarqalgan odam infeksiyalari qatoriga kiritiladi. Bu infeksiya terinl, ko‘z shilliq qavatini, oshqozon-ichak yo‘li, jinsiy a ’zolari shilliq qavatini shikastlaydi va shu bilan bir qatorda homila patologiyasida va ba’zi onkologik kassaliklar rivojlanishida sababchi bo‘ladi. Bolalardagi barcha stomatitlaming 70 % ini o‘tkir geфetik stomatit tashkil etadi. Bolalar organizmida ba’zi vaqtlarda gerpetik infeksiyaning bir necha turlari klinik ko‘rinishining namoyon bo‘lishi kasallikni og'irlashuviga sabab bo‘ladi. 0 ‘GSda o‘ziga hos ravishda immunitet hosil bo‘ladi va kasallikdan so‘ng ko‘p hollarda residiv tus olishi kuzatiladi (har 7—8 bemordan birida) 0 ‘GS bilan hamma yoshdagi, ayniqsa 6 oydan 1 yoshgacha bo‘lgan bolalar ko‘proq og‘riydi. Kasallik ko'proq kuz va bahor oylarida bola organizmi reaktivligi pasayganda va iqlim sharoiti o'zgarganda ko‘proq namoyon bo‘ladi. Infeksiya o‘tishi kontakt va havo — tomchi yo‘li bilan bo‘ladi. Etiologiyasi. 0 ‘tkir geфetik stomatitni qo‘zg‘atuvchisi oddiy geфes (Нефе5 Simplex), bo‘lib, u tabiatda keng tarqalgan va ko‘pgina sog‘lom odamlar uning tashuvchisi hisoblanadi. Kasallik yuqishi havo — tomchi hamda kontakt y o i orqali bo‘ladi. Bolalarga virus o‘tish tashuvchi yoki qaytalanuvchi residiv geф es bilan bemor bo‘lgan kattalar orqali bo‘lishi mumkin. Gerpetik infeksiya tabiatda keng tarqalganligi va gerpes infeksiyasidan so‘ng odam organizmida o‘ziga xos immunitet hosil b o ‘lishi aham iyatlidir. Oddiy gerpes virusiga qarshi himoya mexanizmlari bu — terining va shilliq qavatining fiziologik barer funksiyalari hamda interferon hosil qilish jarayonlaridir. Insonning butun hayoti mobaynida bu jarayonlaming borishi darajasi turlicha bo‘lib, erta bolalik davrida ularni taraqqiy etishi boshlanadi. Shuning uchun bu davrda fiziologik im m unitet yetishmasligi holati bo‘lishi mumkin. 0 ‘tkir geфetik stomatit bilan yosh bolalarni, ayniqsa, 6 oylikdan 1 yoshgacha bo‘lgan bolalarni ko‘proq og‘rishi bu davrda onadan interplasentar yo£l bilan olingan antitelalarni yo‘qolishi va bolaning o ‘zida maxsus himoya vositalari hali to ‘liq taraqqiy etmaganligi bilan tushintiriladi. Og‘iz bo‘shlig‘i shilliq qavatida virusli stom atitlar rivojlanishida shilliq qavat butunligining buzilishi va morfologik jihatdan yetilmaganligi ham muhim o ‘rin tutadi. 0 ‘GS yuqum li kasalliklar qatoriga kirib, klinik kechishi 5 davrdan iborat: inkubasion (yashirin), prodrom al, kasallikning rivojlanishi davri, klinik belgilarning so‘nishi va klinik sog‘ayish davri. Inkubasion yoki yashirin davri 2—6 kundan 17 kungacha bo'lishi mumkin. Getpes virusi organizmga tushgandan so‘ng shilliq qavatlarda asab tolalari va gangliylarga o ‘tib ko‘z, lablar, og‘iz va burun shilliq qavatida og‘ir jarayonlami qo‘zg‘aydi. Bu vaqtda organizm virus antigenlariga qarshi hamma (tug‘ma va hosil qilingan) himoya mexanizmlarini virus agregatsiyasiga — sezuvchi hujayralarda qo‘zg‘atuvchini ko‘payishiga qarshi yo‘naltiradi. Immunologik himoya virus agressiyasini nospesefik va gumoral mexanizmlar orqali aynan: 1) virus kirgan hujayralar fagasitozi; 2) interferon hosil qilish; 3) harorat ko‘tarilishi reaksiyasi; 4) antitela hosil bo‘lish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Fagositoz mexanizmlari har hil bolalik davrlarida turlicha bo'lib, bu reaksiyalaming mohiyati nisbatan kattaroq bo‘lgan hujayra zarralarini qamrab olib lizisga uchratish xususiyatidir. Fagasitozga viruslar o ‘zi uchramaydi, balki viruslar kirib olgan hujayralar fagasitozlanadi. Interferon hosil qilish funksiyasi bola organizmining virusga qarshi muhim omillaridan biridir. Bolalarda interferon hosil qilish funksiyasi etilmagan va to ‘liq b o ‘lmasligi tufayli virus infeksiyalari bilan bolalar k o ‘plab hastalanishi kuzatiladi. Interferon hosil bo‘lishi funksiyasi qancha sust bo‘lsa, kasallik shuncha og‘irroq o‘tadi. Masalan og‘iz suyuqligida interferon bo‘lmagan bolalarda 0 ‘GS og‘ir turda o ‘tadi. 0 ‘rta og‘ir 0 ‘GS bilan og‘rigan bolalarda 25 %, yengil turida esa 33 % gacha og‘iz suynqligida interferon aniqlanadi. Kasallik oxirida, sog‘ayish davrida gumoroal immunitet ko‘rsatkichlari ortadi, yengil kasallik turida og‘iz suynqligida 58,3 %, o ‘rta og‘ir turida 55 % interferon topiladi. Og‘ir darajasida kasallik oxirida ba’zan interferon bo'lishi aniqlanadi. Oddiy gerpes virusi D N K tutuvchi neyrotrop vimslar qatoriga kirib, organizmga toksik ta ’siri asab tizimidagi intoksikatsiya belgilarida: uyqusizlik, behalovatlik, bo'shashish, injiqlik, harorat ko‘tarilishi, ko‘ngil aynashi, qusish, ishtaha yo‘qolishi kabi belgilarda namoyon bo‘ladi. Download 2.96 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|