S. N. Maxsudov, G. R. Shukurova

Tashhis qo‘yish va qiyosiy tashxis o‘tkazish
0 ‘tkir geфetik stomatitga tashxis qo‘yish kasallik klinik ko‘ri- 
nishi, anamnezga va epidemiologik vaziyatga asoslangan holda qo‘yi-

---

ladi. Laboratoriya tashxislash usullaridan virusologik, serologik, 
gistologik va immunnoflyiioressent usullar qo‘llaniladi. 0 ‘GSni 
tashxislashda sitologik usulni qo‘llash ahamiyatli bo‘lib, unda og‘iz- 
dagi toshma elementlaridan olingan surtmalar o ‘rganiladi.
Sitologik usulni qo‘llashda afzallik tomonlari shuki, toshma 
elementlari qaysi morfologik rivojlanish davrida ekanligi haqida 
ma’lumot beradi. Degeneratsiya yoki hujayralardagi to‘liq o'zgarishlar 
davrida preparatlarda ko‘plab epitelial hujayralar bo‘lishi kuzatiladi. 
0 ‘zgarmagan hujayralar qatorida protoplazma bo‘laklari va alohida 
yadrolar, degenerativ o ‘zgarishli hujayralar, ko‘pincha simplastlar 
va gigant ko‘p yadroli hujayralarni ham ko‘rish mumkin. Gigant 
hujayralar boshqa hujayralarga nisbatan katta hajmga ega bo‘lib, epite­
lial shakli noto‘g‘ri yoki oval, sitoplazma moviy yoki binafsha tusda, 
ularda yadrolar soni 2 va undan ortiq. Gigant ko‘p yadroli hujay­
ralar teri va shilliq qavat virusli kasalliklari uchun patognomonik 
hisoblanadi va ularni topish kasallik viais tabiatga xosligidan darak 
beradi, lekin virusni qaysi turga kirishidan m a’lumot bermaydi.
Shilliq qavatdagi qizargan, toshma elementlaridan holi bo‘lgan 
soha kasallikning hamma davrilarda ham intakt holida qolmaydi. Bu 
joydan olingan preparatlar o ‘rganilganda ko‘plab plast bo‘lib 
joylashgan epitelial hujayralarni ko'rish mumkin. Ulardan ba’zilarida 
epitelial fagositozni — mikroorganizmlarni qamrab olish hususiyatini 
ko‘rish mumkin. Leykositlarni (1—3) asosan neytrofil bo‘lgan, 
eritrositlarni, k o ‘plab m ikroorganizm larni k o ‘rish m um kin. 
Hujayralarni soni, holati, fagositar aktivligi, mikroorganizmlarni 
soni — bu qizargan shilliq qavatdan olingan preparatlami o'rganilganda 
kasalllik klinik kechish davri va og‘irlik darajasiga bog‘liqligi isbotlangan.
Oxirgi yillarda tibbiyotning turli sohalarida im m uno- 
flyuoressensiya usulini qo‘llash ahamiyatli bo‘lib, bu usul olingan 
tekshirish materialida maxsus giperimmun zardoblar yordamida 
flyuroxrom bilan bo‘yalgan antigenlami topishga asoslangan. 0 ‘GSni 
qiyosiy tashxislashda m edikam entoz stom atitdan, ko‘p shaklli 
eksudativ eritemadan, difteriyadan va boshqa o ‘tkir infeksion 
stomatitlardan farqlash lozim (2 -jadval).

---