S. N. Yuldashev, X. M. Ibragimova, B. X. Fayziev mehnatni tashkil etish va

dam
xiz
op
m
t
t
t
B
+
+
=
Operativ vaqt esa quyidagicha aniqlanadi:
'
io
yor
as
igna
op
t
t
t
t
+
+
=
Bunda;
igna
as
t
- asosiy ishni igna bilan bajarishga sarf etiladigan vaqt, sekund
hisobida. U chokning uzunligi va 1 sm chokni qo’lda tikishga sarflanadigan vaqtga
bog’liq:
sm
t
L
t
igna
as
1
×
=
Bunda: L - chokning uzunligi, sm hisobida; t
1sm
– 1 sm chokni qo’lda tikishga
sarflanadigan vaqt sekund hisobida. Bu vaqt tarmoq normativlarida berilgan.
Agar t
1sm
– normativi belgilangan bo’lsa,
igna
sm
t
quyidagi formula yordamida
aniqlanadi:
qaviq
t
l
L
t
igna
igna
as
1
×
=
Bunda, l - bir qaviqning uzunligi, sm hisobida, t
1qaviq
– bir qaviqni bajarish
uchun sarflanadigan vaqt, sekund hisobida.
Ignaga ipni o’tkazish vaqti (t
i.o’
) quyidagicha hisoblanadi:
'
.
1
'
.
o
i
t
L
t
o
i
×
=
Bunda, t
i.o’
- 1 sm chokni tikish uchun ignaga ipni o’tkazishga sarflanadigan
vaqt, sekundda.
Operatsiyaning yordamchi ishlari, operatsiyaning bajarilish sifatini tekshirish,
ish o’rniga xizmat ko’rsatish, dam olish, shaxsiy ehtiyojlar uchun tanaffus vaqt
me’yorlari tarmoq normativlari yordamida aniqlanadi.
Ignasiz bajariladigan qo’l ishlariga sarf etiladigan vaqt me’yorini hisoblash.
dam
xiz
op
l
qo
m
t
t
t
B
+
+
=
'

---

117
Operativ vaqt:
yor
as
op
t
t
t
+
=
Asosiy vaqt quyidagicha aniqlanadi:
sm
as
l
qo
as
t
L
t
1
'
×
=
Bunda, L - bajariladigan operatsiyaning turiga bog’liq. Masalan, bo’r bilan
cho’ntak o’rnini belgilash operatsiyalarida L - cho’ntak o’rnining uzunligi, qaychi
bilan detalni kesish operatsiyasida kesiladigan masofaning uzunligi va hokazolardir.
sm
as
t
1
– 1 sm chiziqni chizishga yoki 1sm chiziqni kesishga ketadigan normativ vaqt.
Dazmol bilan bajariladigan ishlarga sarf etiladigan vaqt me’yorini hisoblash:
dam
xiz
op
m
t
t
t
B
+
+
=
Operativ vaqt:
yor
dazmol
as
op
t
t
t
+
=
Asosiy vaqt quyidagicha aniqlanadi:
a) choklarni dazmollashda:
sm
as
daz
as
t
L
t
1
×
=
L - dazmollanadigan chokning yoki detalning uzunligi, sm;
sm
as
t
1
- 1 sm chokni dazmollashga ketadigan normativ vaqt.
b) buyumlarning detallarini dazmollashda:
usul
as
usul