Республика бошқарув шакли қандай турларга бўлинади, уларга таъриф ва мисоллар келтиринг?
Ж: Respublika davlat boshqaruvining shunday shakliki, unda hokimiyat oliy idoralari ma’lum muddatga saylanadi. Respublika shaklidagi boshqaruvga ega bo‘lgan davlat ning asosiy belgilari quyidagilardan iborat:
♦ hokimiyat oliy idoralarining saylab qo‘yilishi;
♦ hokimiyat vakolatlarining taqsimlanishi;
♦ hokimiyat oliy idoralarining o‘z qarorlarini saylangan muddati davomida qabul qilishi;
♦ odil sudlovni amalga oshiruvchi idora bo‘lgan sudlar obro‘sining ortishi;
♦ fuqarolarning davlat ishlarini boshqarishda ishtirok eta olishi.
“Respublika” so‘zi yunoncha “umumiy ish” ma’nosini bildiradi. Respublikalar prezidentlik respublikasi va parlamentar respublikа turlariga bo‘linadi. Prezidentlik respublikasida davlatni bevosita xalq saylaydigan va juda keng vakolatlarga ega bo‘lgan Prezident boshqaradi. U ijro hokimiyatining bevosita boshqaruvchisi hisoblanadi. Prezidentlik respublikasiga yaqqol misol qilib AQSH, Braziliya, Argentina va Meksika davlatlarini keltirish mumkin. Parlamentar respublikada davlat boshlig‘i – prezident saylanuvchi mansabdor shaxs bo‘lib, asosan, parlament tomonidan saylanadi. Parlamentar respublikaga yaqqol misol qilib Italiya, Germaniya, Portugaliya, Gretsiya, Irlandiya va Hindiston davlatlarini keltirish mumkin.
Давлат органлари қандай турларга бўлинади ва улар ҳақидаги тасаввурингизни айтинг?
Ж:Davlat organi – qonunga muvofi q ravishda o‘z tizimiga, ijtimoiy hayot ning muayyan sohasini boshqarish bo‘yicha aniq belgilangan vako latiga ega bo‘lgan davlat idorasi yoki muassasasi. Davlat organlari quyidagi turlarga bo‘linadi:
a) Vakillik organlari: qonun chiqaruvchi, mahalliy xalq deputatlari kengashlari;
b) Ijroiya organlari: davlat boshlig‘i (prezident, monarx), hukumat, vazirlik va davlat qo‘mitalari, huquqni muhofaza qiluvchi idoralar (pro kuratura, ichki ishlar vazirligi va uning organlari, adliya vazirligi va boshqalar);
d) Mahalliy ijroiya organlari (viloyat, tuman va shahar hokimliklari);
e) Sud va konstitutsiyaviy nazorat idoralari: Konstitutsiyaviy sud, Oliy sud va uning viloyat (shahar bo‘g‘inlari).
Do'stlaringiz bilan baham: |
