Samaradorligini oshirish usullari

a. 
Energiya faol binolarni loyihalash usullari 
 
Shaharsozlik kesimida: 
1. Qurilish rayonidagi tashqi muhitning energetik nuqtai nazardan yaxshi 
omillarini ham nohush omillarini ham (tabiiy-iqlimiy va antropogen omillarni) 
aniklash va ularning loyihalanayotgan ob’ektning (jumladan, energiya manbai 
sifatida foydalanish maqsadida) energetik muvozanatiga ko`rsatishi mumkin bo`lgan 
ta’sirlarini baholash. 
2. Eng katta energetik yaxshi omillar potentsialini va nohush omillardan tabiiy 
himoyalanganlikning eng yuqori darajasini aniqlash bilan qurilish maydonini 
tanlash. 
3. Landshaftning tabiiy va antropogen shakllarini tashkil etish hamda tashqi 
muhit omillarining ijobiy ta’sirlarini kontsentratsiyalash va salbiy ta’sirlaridan 
himoyani kuchaytirish maqsadida mavjud bo`lgan landshaft shakllaridan maqsadli 
foydalanish. 
Hajmiy-tarhiy yechimlar kesimida: 
1. Issiqlik uzatiladigan sirtlarning solishtirma yuzasini kamaytirish maqsadida 
binolar hajmiy shakllarining ixchamligi (kompaktliligini) oshirish; 
2. Binoning energetik muvozanatiga nisbatan tashqi muhitning nohush 
ta’sirlarini neytrallashtirishga va ijobiy ta’sirlaridan maksimal foydalanishga 
yo`naltirilgan ob’ekt shaklini va uning orientatsiyasini maqbullashtirish; 
3. Tashqi muhitning o`zgaruvchan ta’sirlariga moslashish vositasi sifatida 
binoning hajmiy-fazoviy transformatsiyalanuvchanligini ta’minlash; 
4. Tashqi muhit energiyasining oqib kirishini ta’minlaydigan bino 

---

79 
elementlarini uning hajmiy-fazoviy strukturasiga kiritish (yoki kiritish mumkinligini 
ko`zda tutish) va tashqi muhit energiyasidan samarali foydalanish. 
Konstruktiv yechim kesimida: 
1. To`suvchi konstruktsiyalarning energetik o`tkazuvchanligi (himoyalovchi 
xossalari)ni tashqi muhitning salbiy ta’sirlaridan himoyalash va ijobiy ta’sirlaridan 
foydalanish maqsadida maqbullashtirish; 
2. Bino konstruktsiyalariga ob’ektni foydalanish jarayonida ichki va tashqi 
energetik oqimlarning samarali regulirovkalanuvchan tarqalishini ta’minlovchi 
qo`shimcha funktsiyalarni berish (qo`shimcha elementlarni kiritish); 
3. Konstruktsiyalarning geometrik transformativligini ob’ektning tashqi muhit 
sharoitlari o`zgarishiga moslashishining asosiy vositasi sifatida ta’minlash. 
Muhandislik-texnik ta’minlash kesimida: 
1. Binolar va rayonlardagi muhandislik-texnik ta’minot tizimlarining texnik-
foydalanish parametrlarini yaxshilash bilan mazkur tizimlar orqali energiya iste’mol 
qilinishini pasaytirish; 
2. Binolar va rayonlardagi muhandislik-texnik ta’minot tizimlarining 
funktsiyallashuvi jarayonida hosil bo`ladigan ikkilamchi energetik resurslarni 
utilizatsiyalash; 
3. Binolar muhandislik-texnik ta’minoti tizimlarida energiya tarqalish 
jarayonlarini avtomatik nazorat qilish va tartibga solishni (regulirovkalashni) 
ta’minlash.