Samarqand davlat arxitektura qurilish instituti


korxonasining tashkiloti rentabellik darajasi ko’rsatkichlari taxlili va uni


Download 1 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/5
Sana27.04.2020
Hajmi1 Mb.
#101759
1   2   3   4   5
Bog'liq
umumiy ovqatlanish xususiyatiga ega bolgan kochmas mulk obektini garovga qoyish maqsadida baxolash.


korxonasining tashkiloti rentabellik darajasi ko’rsatkichlari taxlili va uni 

o’zgarish dinamikasi 

Ko’rsatkichlar 

Jami bir 

yilda 

Shu jumladan kvartallar bo’yicha 



II 

III 

IV 

Rentabellik darajasi, % 

25,0 

33,1 


36,7 

22,3 


7,9 

O’zgarishi, foizda    

oldingi kvartllarga 

nisbatan 

 

100 


110,9 

60,8 


35,3 

1-kvatalarga nisbatan 

 

100 


110.9 

67,4 


23,8 

 

2015 



yil 

mobaynida 

Samarqand  viloyati  “Ermulkkadastr”  davlat 

korxonasining  tashkiloti  rentabellik  darajasi  ko’rsatkichlari  taxlili  natijasida 

ma’lum bo’lidikim, u yil davomida 25% rentabellik darajasiga erishgan. Bu bozor 

iqtisodiyotiga xos, MChJ bemalol faoliyat ko’rsata oladi degan xulosani beramiz 



 

2.2  Baholanayotgan “Umumiy ovqatlanish” binosining arxitekturaviy – 

konstruktiv echimlari   

Baholanayotgan ko‘chmas mulk ob’ekti Samarqand viloyati, Payariq  tumani 

markazida  joylashgan bo‘lib, 1 qavatli chakana savdo ob’ekti, Ob’ektning kadastr 

raqami – 14 16 07 7001 0202 0223. Mulkning huquqiy egasi – fuqaro Dusmirzaev 

Eliboy.  Ko‘chmas  mulkdan  foydalanish  huquqi  Payariq  tumani  hokimining 

17.10.2012  yildagi  №1689-K-sonli  qaroriga  asosan  doimiy  foydalanish  huquqi 

berildi. 


 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



24 

 

 

 

 

 

 

Tanlangan er maydoni g‘arb tomondan savdo do‘koni bilan sharq va shimol 



tomondan  turar  joy  binolari  bilan  va  janub  tomondan  tuman  markaziga  chiquvchi 

avtomobil yo‘li bilan chegaralangan. 

Bino 2012 yilda qurilgan bo‘lib, 2 ta savdo maydoni va 2 ta omborxonadan 

iborat. Binoning qurilish maydoni63,0 kv.m., umumiy foydali maydoni 53,6 kv.m., 

ishchi  maydoni  37,6  kv.m.  va  yordamchi  maydon  16,0  kv.m.ni  tashkil  qiladi. 

Binoning  bo‘yi  4,5  m,  eni  14  m  va  balandligi  4  m  hamda  qurilish  hajmi  252 

kub.m.ni tashkil qiladi. 

2.9-jadval 



Bino haqida umumiy ma’lumotlar 

Bino turi 

Umumiy 

maydoni, 

kv.m. 

Foydali 

maydon, 

kv.m. 

Qurilish 

maydoni, 

kv.m. 

Zilzila-

bardoshligi 

Xonalar 

soni 

Umumiy 


ovqatlanish 

366,16 


300 

384 


7 – 8 ball 

 



2.10-jadval 

Bino va inshootlarning konstruktiv elementlari bo‘yicha ma’lumot 

Bino 

turi 

Poydevo



Devor va 

pardevor 

Pol 

Orayop

ma 

Tom 

Tash

qi 

pardo



Ichki 

pardo

Savdo 


do‘kon

Beton 



Pishiril-

gan g‘isht 

Beton, 

keramik 


plitka 

Temir- 


beton 

SHifer 


Suvoq  Suvoq 

 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



25 

 

 

 

 

 

 

plita 



 

2.11-jadval 



Binoning muxandislik kommunikatsiyalar ta’minoti haqida ma’lumot 

Bino 

turi 

Elektr 

ta’minoti 

Gaz 

ta’minoti 

Suv 

ta’minoti 

Oqova 

Issiqlik 

ta’minoti 

Telefon 

tarmog

‘i 

Savdo 


do‘kon

Mavjud 



Mavjud 

emas 


Mavjud 

emas 


Mavjud 

emas 


Mavjud 

emas 


Mavjud 

emas 


2.12-jadval 

Bino va  inshootlarning tashqimaydoni  va  hajmlarini hisoblash  kaydnomasi 

 

№  Bino va 



inshootning nomi 

Maydonlarni 

hisoblash 

formulasi 

Maydoni, 

kv.m 

Tashqi  

balandligi 

Hajmi,  

kub.m 

Ovqatlanish zali 



4,5*14 

63,0 


4,0 

252,0 


 

Jami :                     

 

63,0 

 

252,0 

 

2.13-jadval 



Bino va  inshootlarning ichkimaydonini hisoblash  kaydnomasi 

Liter 


Qavat 

Xona 


t/r 

Xonalar 


nomi 

Baland- 


ligi, m 

O‘lchami, m 

bo‘yi va eni 

Ishchi 


maydon 

Umumiy 


maydon 

 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



26 

 

 

 

 

 

 

kv.m 



kv.m  



Savdo 


maydoni 

3,65 


4,7 x 4 

18,8 


18,8 

 



Savdo 


maydoni 

3,65 


4,7 x 4 

18,8 


18,8 

 



Omborxo


na 

3,65 


2 x 4 



 



Omborxo

na 


3,65 

2 x 4 




 



 

 

Jami 

 

 

37,6 

53,6 

 

 



2.3. Hayotiy faoliyat xavfsizligi va mehnat muhofazasi 

Diplom  loyiha  ishi  “Savdo  xarakteridagi  ko‘chmas  mulk  ob’ektlarini 

baholashning  o‘ziga  xos  xususiyatlari”  mavzusida  bo‘lib,    unda  savdo 

xarakteridagi ko‘chmas mulk ekspertizasi va uni bozor qiymatini baholash echimi  

masalasi qarab chiqilgan. 

 

 Regionning  o‘ziga  xos  meteorologik  va  klimatik  xususiyatlariga  ko‘ra,  yil 



davomida  atmosfera  havosiga  zararli  aralashmalarni  tarqalib-yoyilib  binova 

inshootlarga  katta  ziyon  etkazadi.    Arxitektura  –  me’moriy  echimida  shamol 

yo‘nalishi, quyoshning tushishi va yog‘ingarchilik vaqtida suvlarning ketish yo‘li, 

xavoning  isib  ketishi,  havoning  sovib  ketishi,  er  rel’eflari,  havoning  tezligi  eng 

muhim  o‘rinni egallaydi. 

Quyida  xar  bir  korxona  uchun  me’yori  loyihani  tayyorlashda  ishlatilgan 

klimatik parametrlar keltirilgan.  


 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



27 

 

 

 

 

 

 

SHuning uchun ham diplom loyiha ishining “Hayotiy faoliyat xavfsizligi va 



mehnat muxofazasi” bo‘limida biz asosiy e’tiborni har qanday joyda ham, istalgan 

paytda ham sodir bo‘lish ehtimoli bo‘lgan tez-tez yuz beradigan yong‘in, portlash, 

elektr  xavfsizligi,    havo  haroratining  keskin  sovub  va  isib  ketishi,  kuchli  qor  va 

yomg‘ir  yog‘ishi,  zilzilaga  va  sanitariya-gigiena  talablari  hamda  tizimlarining 

ishdan chiqishi, suv bosishi kabi ofatlarga qaratiladi. 

Er silkinishi(zilzila) va uning oqibatlari 

Qish mavsumida binolar ko‘proq zarar ko‘radi. Sababi namgarchilik vaqtida 

pishiq  g‘ishtlar  o‘ziga  namlikni  oladi  va  qishda  muzlaydi.  Muzlagan  g‘ishtlar 

yorila boshlaydi.   

Tabiiy ofatlar ichida eng xavflisi va dahshatlisi bu – er silkinishi(zilzila)dir. 

Er  silkinishi  –  er  osti  zarbasi  va  er  ustki  qatlamining  tebranishi  bo‘lib,  tabiiy 

ofatlar,  texnologik  jarayonlar  tufayli  vujudga  keladi.  Er  ostki  zarbasining  paydo 

bo‘lish  o‘chog‘i,  erning  ostki  qatlamida  uzoq  vaqt  yig‘ilib  qolgan  energiyaning 

yuzaga  otilib  chiqish  jarayoni  tufayli  yuzaga  keladi.  O‘choqning  ichki  qismi 

markazi gipotsentr deyiladi, erning ustki qismidagi markazi epitsentr deyiladi.  

Er silkinishi yuzaga kelish sabablariga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi: 

-  Tektonik zilzilalar; 

-  Vulqon zilzilalari; 

-  Ag‘darilish, o‘pirilish zilzilalari; 

-  Texnogen(insonning muhandislik faoliyati bilan bog‘liq) zilzilalar. 

YUqorida  aytib  o‘tilgan  er  silkinishi  turlari  ichida  katta  maydonga 

tarqaladigani va eng ko‘p talofat keltiradigani tektonik er silkinishidir. Ma’lumki, 

har 


yili 

planetamizda 

100 000 

dan 


ortiq 

er 


silkinishlarini 

seysmik 


asboblar(seysmograflar) qayd etadi. Bulardan 100 tasi vayron qiluvchi fojia bo‘lib, 

imorat  va  inshootlarning  buzilishiga,  er  yuzasida  yoriqlarning  paydo  bo‘lishiga, 

ming-minglab insonlar yostig‘ining qurishiga olib keladi.  


 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



28 

 

 

 

 

 

 

Er  silkinish  o‘chog‘i  gipotsentrning  joylashgan  chuqurligi  bo‘yicha 



zilzilalarni:  yuzaki  –  70  km.gacha,  o‘rta  –  70-300  km.  va  chuqur  –  300  km.dan 

pastda  “mantiya”  qatlamida  vujudga  keladigan  turlarga  ajratish  mumkin. 

Respublikamizda  kuzatiladigan  zilzilalarning  o‘chog‘i  asosan  70  km.gacha 

chuqurliklarda joylashganligi qayd etilgan.  

Kuchli  er  silkinishi  oqibatida  erning  yaxlitligi,  butunligi  o‘zgaradi, 

inshootlar, jihozlar buziladi, kommunal-energetik qismlar ishdan chiqishi, insonlar 

o‘limi yuz beradi. Er qimirlashning asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilardan iborat: er 

silkinish o‘chog‘ining chuqurligi, silkinish amplitudasi va er silkinishining intensiv 

energiyasi. 

Er  silkinishining  kishilar  ruhiy  holatiga  bo‘lgan  ta’siri,  imorat  va 

inshootlarning buzilishi, vayron qilinishi, er yuzasida vujudga kelgan o‘zgarishlar 

(er  sathida  yoriqlar  va  buloqlarning  paydo  bo‘lishi)  insonlarga  yuz  bergan 

hodisalarning  kuchini  baholashga  o‘rgatgan.  Natijada  nisbiy  baholash  shkalasi 

paydo bo‘lgan. 

Er  silkinishining  oqibatlarini  tugatishda  ishga  yaroqli  har  bir  kishi  ishtirok 

etishi zarur va quyidagi ishlar birlamchi hisoblanadi: 

-  Er tagida, buzilgan va yonayotgan uyda qolgan odamlarni qutqarish; 

-  Ishlab 

chiqarish, 

kommunal-energetik 

tizimlarda 

sodir 


bo‘ladigan 

avariyalarning  oldini  olish  va  to‘g‘rilash  (chunki,  bular  inson  hayotiga  xavf 

soladi); 

-  Buzilgan uylarni, inshootlarni tiklash; 

-  Talofat ko‘rganlarga tibbiy yordam ko‘rsatish shahobchalarini tayyorlash; 

-  Er silkinish o‘chog‘ida suv ta’minotini tiklash.  

  SHuning  uchun  har  bir  korxona  rahbari  er  silkinishi  oqibatlarini 

kamaytirishning asosiy tadbirlarini bilishi zarur. Bular quyidagilardan iborat: 



 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



29 

 

 

 

 

 

 

-  Hududning  seysmik  xaritasi,  unda  zilzila  bo‘lish  ehtimoli  bor  joylar  va  uning 



kuchi ko‘rsatiladi; 

-  Zilzilaga bardosh beradigan uylar va sanoat inshootlarini qurish; 

-  Zilzila sodir bo‘lib qolgan holda aholi o‘zini qanday tutishi va hatti-harakatlari 

haqida tushuntirish.  



Sel xavfi va suv toshqini sodir bo‘lganda ishchi xodim va talabalarning 

harakati 

Turar  joylarni  sel  va  suv  toshqinlaridan  zarar  etmaydiga    joylarga  qurish 

maqsadga  muofiq  bo‘ladi.  SHuning  uchun  quyidagi  hollarda  aholini  harakatini 

hisobga olgan ma’qul.   

Suv  toshqini  –  daryo,  ko‘l  yoki  boshqa  suv  havzalari  suv  sathining  keskin 

ko‘tarilishi natijasida joyning vaqtinchalik suv ostida qolishi. 

Sel-  tog‘  daryolari  o‘zanlarida  to‘satdan  yuzaga  keluvchi,  suv,  tog‘  jinslari 

bo‘laklari aralashmasidan iborat loyqa yoki loy toshli oqim. 

Sel xavfi va suv toshqini bo‘lgangacha xarakat 

  Sel kelishi va suv toshqin bo‘lishi mumkin bo‘lgan joylarni bilib oling. 



  Qurilish ishlarini faqat davlat organlari ruxsati bilan olib boring. 

  Sel  kelishi  va  suv  toshqin  bo‘lishi  to‘g‘risidagi  xabarni  olgach,  gaz,  elektr 



tarmoqlarini o‘chiring va qimmatbaho buyumlarningizni xavsiz joylarga olib 

chiqing. 

  Oldindan  xavfsiz joylarni va u erga chiqish yo‘llarini belgilab qo‘ying. 



  Oziq  –  ovqat,  kiyim  kechak,  dori  dormonlarni  va  qutqaruv  vositalarini 

tayyorlab qo‘ying. 

  Avvaldan belgilab qo‘yilgan yo‘nalish bo‘yicha tezlikda xavfsiz joy (tepalik, 



yuqori qavat, boloxona, tom)ga chiqing. 

  Evakuatsiya to‘g‘risidagi xabarni olgach, rejaga asosan harakat qiling. 



 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



30 

 

 

 

 

 

 

YOng‘inlar va yong‘in xavfsizligi 

Samarqand shahri  tog‘ga yaqin hududda joylashgani uchun yomg‘ir tez tez yog‘ib 

turadi.  YOzda  esa  qurg‘oqchilik  bo‘ladi.  SHuning  uchun  yomg‘ir,  yong‘in 

xavfsizligini ko‘rib chiqamiz.   

Turar joy  bosh tarxini loyihalashda, ulardagi me’moriy landshaft ketma-ketligi va 

iqtisodiy afzalligi bilan birga, sanitariya va yong‘in xavfsizligi masalalari, echilishi 

shart.    Buning    uchun,  moddiy  sarf-xarajatni  yuqori  darajada  samaradorligini 

ta’minlash  va  er  hududini  unumli  foydalanish  bilan  bir  qatorda  quyidagi 

muammolarni echilishi zarur hisoblanadi: 

 

-  mahalliy  landshaftni  va  eng  ko‘p  takrorlanadigan  kuchli  shamol 



yo‘nalishini hisobga olgan holda joylashtirish;  

 



- yog‘ingarchilik ko‘p bo‘lgani uchun suvni ketish yo‘llarini ko‘paytirish; 

 



-vazifasi nuqtai nazaridan bino ichidagi xonalarni  yong‘in va portlash xavfi 

alomatlari bo‘yicha alohida ichki hududlarga ajratish; 

 

-  Turar  joyni    joylashishi  chegarasi  sanitariya  me’yori  talablariga  binoan 



xavfsiz masofada joylanishini ta’minlash; 

 



-bino  va  inshootlarni  joylashtirishda,  yong‘in  xavfsizligi  me’yorlari  talabi 

asosida yong‘inga qarshi xavfsiz oraliqlarni to‘g‘ri qo‘yilishini ta’minlash; 

 

-  turar  joy  hududini  avtomobil  yo‘llari  va  piyodalar  uchun  yo‘lkalar  bilan 



ta’minlash; 

 



-yong‘inga  qarshi,  o‘tni  o‘chirish  maqsadida  ishlatish  uchun  suv  ta’minoti 

masalasini hal etish. 



YOng‘in  –  insonlar  hayoti  va  sog‘lig‘iga    tahdid  soluvchi,  moddiy  va  madaniy 

boyliklarni yo‘q qiluvchi ofat, nazoratdan chiqib ketgan yonish jarayoni. 

 

YOng‘in kelib chiqishi uchun quyidagi uch omilning bir vaqtning o‘zida bir 



joyda bo‘lishi etarlidir.  YA’ni: 

  - yonuvchi moda (kog‘oz, yog‘och-taxta, neft va uning mahsulotlari); 



  - yonish manbai (gugurt, uchqun, alanga);  

  - oksidlovchi (kislorod, havo); 



 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



31 

 

 

 

 

 

 

 



YOnginning  oldini  olish  uni  uchirishdan  kura  osonrokdir.  Kuyida  yongin 

xavfi  paydo  bulganda  va  yuz  berganda  axolining  xarakatlari  kanday  bulishligi 

xakida fikr yuritamiz: 

Bino va inshoot qismlarining o‘tga chidamlilik darajasi. 

Barcha qurilish materiallari o‘tga chidamliligi jihatidan uch toifagabo‘linadi: 



-yonmaydigan  –  beton,  pishiq  g‘isht,  marmar  kabilar  olovning  ta’sirida  yoki 

yuqori haroratda yonmaydi, tutamaydi va erimaydi; 

-qiyin  yonuvchan  –  bu  materiallar  yuqori  harorat  ta’sirida    qiyinchilik  bilan 

uchqunlanadi,  tutaydi  va  ko‘mirlanadi  hamda  olov  manbai  bo‘lgandagina 

yonishda davom etadi. Bularga DVP, DSP va boshqalar kiradi; 

-yonadigan – bularga yog‘och materiallari, sellyuloza, plastmassa, tol, kog‘oz, 

bitumlar kiradi. 

Amaldagi  tartib  va  qoidalarga  ko‘ra  yonadigan  va  engil  yonadigan  qurilish 

materiallarining  jamoat  joylarida,  bolalar  muassasalari  va  shifoxonalarda 

ishlatilishi qat’iyan man etiladi. 

Ko‘pchilikka  ma’lumki,  yong‘in  va  portlashlar  o‘zaro  uzviy  bog‘liq. 

YOng‘in bo‘lgan joyda portlash va aksincha portlash bo‘lgan joyda yong‘in sodir 

bo‘lishi mumkin. 

Binolarda  sodir  bo‘lgan  yong‘inni  tarqalashini  cheklaydigan  moslamalar-

yong‘inga qarshi tusiq devorlar o‘rnatiladi. Bu devorlar brondmaerlar   deb ataladi. 

Bu  devorlar    yong‘inlarni  bir  korxonadan  ikkinchi  yoki  sexdan  sexga  o‘tishini 

chegaralaydi.  Bundan  tashqari,  yo‘laklar,  to‘siqlar,  tanbur,  shlyuz,  eshik,  deraza, 

lyuk,  klapan,  suv,  pardasi,  portlashga  qarshi  moslamalar  ham  cheklovchi 

moslamalar  toifasiga kiradi. 

 

YOng‘inga  qarshi  to‘siqlar  yonmaydigan  materiallardan  tayyorlanadi  va 



o‘tga chidamlilik darajasi talabga muvofiq bo‘lishi kerak. 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



32 

 

 

 

 

 

 

III. UMUMIY OVQATLANISH KO’CHMAS MULK OB’EKTINING BOZOR 



QIYMATINI KREDIT OLISH UCHUN GAROV TA’MINOTI SIFATIDA BOZOR 

BAHOSINI ANIQLASH VA UNI BOSHQARISH 

3.1. Baholanayotgan ob’ekt bozor qiymatini baholashda 

xarajat yondashuvi. 

3.1.1. Xarajat yondashuvi asosida ko’chmas mulk ob’ektining bozor qiymatini 

hisoblash uslubiyati. 

Xarajat yondashuvining moxiyati shundan iboratkim, ya’ni sotib oluvchining 

ko’chmas mulkka to’laydigan summasi binoning iste’mol xususiyatlariga o’xshash 

analogik  er  uchastkasi  va  unga  qurilgan  ko’chmas  mulkni  sotib  olish  uchun 

sarflanadigan xarajatlardan ziyod bo’lmaydi. 

Xarajat  yondashuvi  natijalarining  ob’ektivligi  binoning  to’liq  tiklanish 

qiymati baholayotgan bino qiymatining barcha mumkin bo’lgan sabablar bo’yicha 

pasayishi  baholanayotgan  ob’ekt  joylashgan  er  uchastkasi  bozor  qiymatining 

baholanish sanasidagi aniq hisob-kitobiga bog’liq. 

C

xarajat

 hisobining umumiy blok-sxemasi 1-rasmda keltirilgan: 

 

 

 



   

 

 



 

 

 



 

2-Bosqich 

YAxshilanish qiymatini aniqlash (S

yaxshilash

 



6- Bosqich 

Er uchastkasi qiymatini aniqlash (S

er



 



5-Bosqich 

Ob’ektning qoldiq qiymatini hisoblash (S

qol

)

 



 

7- Bosqich 

Ob’ektning bozor qiymatini aniqlash S

xarajat 

 

4- Bosqich 

Geologik va texnik ekspertizalarni o‘tkazish asosida jismoniy

  eskirishni baholash (S

j



 



3-Bosqich 

Muvozanat daromadi hisobi (P

muvoz



 



1-Bosqich 

YAngi qurilish qiymatini aniqlash (∑

xarajat



 



 

 

 



 

 

 



 

СамДАҚИ – ҚБ – 402-КМЭ ва УБ –КМЭваУБ – ДЛ – 12716 

Варақ 

 

 



 

 

 



33 

 

 

 

 

 

 

1-rasm. Xarajat yondashuvi asosida ko’chmas mulk ob’ektini baholash. 



S

Xar.yon.

baholanayotgan  ko’chmas  mulk  ob’ektining  bozor  qiymati  I  eskirish 

yig’ilishini  S

Er  uchast

er  uchaskasi  qiymatiga  qo’shilishini  hisobga  olib  S



T.tiklan 

baholanayotgan binoning to’liq tiklanish qiymati sifatida aniqlanadi: 



S

Xar. yon.

Download 1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling