2
UO‘K 631.459.40.6
Tuproq biologiysi va ekologiysi. Darslik. Urazbaev I. U.,
Xodjaeva N. J., Qudratov J. – Samarqand: SamDU nashriyoti, 2021. –
198 b
.
Darslik ―Tuproq biologiyasi va ekologiyasi‖ fani dasturiga muvofiq tuzilgan
bo‗lib, O‗zbekiston Respublikasi Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim
vazirligining
2020 yil 29 abgustda tasdiqlangan namunaviy dastur bo‗yicha
5410100–Agrokimyo
va agrotuproqshnoslik, 5141000 - Tuproqshunoslik ta‘lim yo‗nalishi talabalari uchun
darslik sifatida tavsiya etilgan.
Ushbu darslikda tuproq biologiyasi fani paydo bo‗lishi, rivojlanishiga hissa
qo‗shgan olimlar, tuproq biotasi haqida tushuncha, tirik
shoxliklar va ularning
bo‗linishi, haqida ma‘lumotlar berilgan. Darslikning birinchi bo‗limida tuproq suv
o‗tlari ularning guruhlari, yuksak o‗simliklar,
lishayniklar, zamburug‗lar ikkinchi
bo‗limida tuproq hayvonlari, ularning umumiy tasnifi
va tuproqda yashovchi sodda
hayvonlardan tortib sut emizuvchilargacha bo‗lgan hayvonlarning tasnifi berilgan.
Uchinchi bo‗limda prokoriotlar olami tuproqda yashovchi
mikroorganizmlar, ularning
tasnifi, taksanomik birliklari, viruslar haqida ma‘lumot berilgan.To‗rtinchi bo‗limida
tabiatda azotning, kislorod va uglerodli birikmalarning aylanishi va ularda ishtirok
etuchi mikroorganizmlar, fotosintez, xemosintez kabi mavzular yoritilgan.Beshinchi
tuproqning ekologik aspekti bo‗limida tuproqning ekologik funksiyasi,
uning
biosferadagi asosiy vazifalari, tuproq organizmlarning yashash muhiti tuproq hosil
bo‗lishining
biologik jarayonlari, o‗simlik qoldig‗ining chirishi va to‗shamaning
shakllanishi, gumusning hosil bo‗lishi va parchalanishi haqida ma‘lumotlar
keltirilgan.Oltinchi bo‗lim tuproq eroziyalari va tuproqni muhofaza qilishga
bag‗ishlangan.Yettinchi bo‗limida tuproqning ifloslanishi va o‗zini-o‗zi tozalashi
haqidagi mavzular batafsil yoritilgan.