Samarqand davlat universiteti қозон миллий тадқИҚотлар технология университети
Download 2.63 Mb. Pdf ko'rish
|
Samarqand davlat universiteti озон миллий тад И отлар технологи
|
= A;
bir tomonlama tengsizlik y≥A; ikki tomonlama tengsizlik B≥y≥A. Maqbullashtiriladigan omillar tabiati va miqdorini tanlash (boshqaruvchi kirish o„zgaruvchilar) ularning varirlanishi va mos keladigan maqbullashtirish me‟zoniga ta‟sirining ahamiyatliligi 159 imkoniyatidan aniqlanadi. Omillar ma‟lum va ushbu funksiyalarga monotonmas bog„liq bo„lishi kerak. Maqbullashtiruvchi omillar miqdorlarining o„ziga xosligiga mos holda ikkita amal ajratiladi: - omillarning maksimal soni hisobga olingan holda mavjud bo„lmagan ob‟ekt modellashtirilganda maqbul loyihalash. - kerakli sondagi omillar hisobga olingan holda mavjud ob‟ekt modellashtirilganda maqbul boshqarish. Va nihoyat, maqsadli funksiyani aniqlash bosqichida maqbullashtirish me‟zoni va maqbullashtirish omillari o„rtasidagi miqdoriy bog„liqlik o„rnatiladi. Bu yerda analitik va emperik yondashuvni amalga oshirish mumkin. Analitik yondashuvda maqbullashtirish me‟zoni bilan maqbullashtiriladigan omillar o„rtasidagi bog„liqlikni ifodalash uchun amalda matematik tenglamalar ko„rinishdagi fizik-kimyoviy, tashkiliy iqtisodiy va boshqa jarayonlarni ifodalovchi determinirlangan modellash ishlatiladi. Empirik yondashuvda maqbullashtiruvchi ob‟ekt uchun olingan diskret ma‟lumotlar to„plamini matematik qayta ishlash natijalaridan tuziladigan statistik modellar ishlatiladi. Amaliyotda ishlab chiqarishda jarayonlarni maqbullash uchun ko„proq empirik yondashuvdan foydalaniladi. Ushbu yondashuv ishonchli, lekin qo„llanilishi chegaralangan natijalarga olib keladi. Maqbul sharoitni izlashning hisoblash bosqichi ko„plab usullarda bajarilishi mumkin va ular atroflicha maxsus adabiyotlarda qaraladi. Maqbullashtirishning yakuniy topilgan maqbul sharoitlarni amaliyotga joriy etish bosqichi laboratoriya yoki ishlab chiqarish variantlarida amalga oshirilish mumkin. Topilgan maqbul texnik sharoitlarning ishlab chiqarishni amalga oshirishning dastlabki bosqichi ularning bajariluvchini quyidagilarni hisobga olgan holda tahlil etishdir: 1) berilgan texnologik jarayonning qurilma harakteristkalarini hisobga olgan holdagi texnik imkoniyatlari; 2) iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligi (sarf-harajat, foyda); 3) sifat ko„rsatkichlarining saqlanish imkoniyati agar ular maqbullashtirish me‟zonlari sifatida qabul qilinmagan bo„lsa; 4) ekologikchanlik va mehnat xavfsizligining ta‟minlanganligi. 160 Ushbu o„quv fani bo„yicha laboratoriya amaliyoti doirasida “empirik” yondashuvdan foydalanib, turli mahsulotlarni, jumladan elektron texnikasi materiallarini ishlab chiqarish texnologik jarayonni maqbullashtirish mavzusidagi ishni bajarishda talabalar berilgan texnologik jarayonni chegara shartlari ma‟lum bo„lganda bir o„lchamli bir me‟zonli parametrli maqbullash misolida kimyoviy texnologik jarayonlarni maqbullashtirishning algoritmi o„rganiladi. Maqbullashtirish vazifasiini qo„yilish bosqichida talabalar jarayonning u yoki bu texnologik parametrining ekstremumga bog„liq bo„lgan maqbullashtirish me‟zonini tanlash kerak. Bu esa talabalarda berilgan jarayon haqida tasavvurga ega bo„lishi nazarda tutadi. Amaliyotda qurilmada boradigan fizik-kimyoviy jarayonlar va texnologik muhitning ko„p komponentligining murakkabligi, jarayon chiqish ko„rsatkichlarining uning kirish texnologik parametrlariga bog„liqligida aynan ekstremallik kuzatiladi. Yarim o„tkazgichli asboblar ishlab chiqarishning qator tayanch texnologik jarayonlari uchun asosiy texnologik parametrlar va ko„rsatkichlar 8.3-jadvalda berilgan. 8.2-jadval Elektron texnika mahsulotlari tayanch ishlab chiqarish jarayonlarning maqbullashtirish parametrlari Jarayonning nomi Texnolgik parametrlar (maqbullashtiriladigan omillar) Jarayon ko„rsatkichlari (maqbullashtirish me‟zoni) 1.Epitaksiya Reaksion gaz aralash- masi komponentlari-ning konsentratsiyasi, gaz aralashmaning sar-fi, temperatura, bosim, davomiylik Plyonka tarkibi, plyonkaning o„sish tezligi, plyonka qa- linligi, joylashuv zichligi, sirt elek-tr qarshiligi 2.Magnetronli egovlash Nishon tarkibi va o„lchamlari, yostiq tabi- ati, tezlatuvchi kuchla- nish, uchqun quvvati, ionli tok, gaz muhitning tarkibi, yostiq temperaturasi, konteyner Plyonka tarkibi, o„sish tezligi, qa- linlik, kristallar o„lchami, zichlik, yostiq sirtiga adge- ziya, strukturli diffektlarning 161 harakatining tezligi, bosim, davo-miylik bo„lishi 3.Kremniyni oksidlash Reaksion gaz aralashma- si komponentlarining konsentratsiyasi, gaz aralashmaning sarfi, temperatura, bosim, davomiylik Plyonka tarkibi, plyonkaning o„sish tezligi, plyonka qalinligi, zichlik, sirt holatining zichligi, elektrik mustahkamlik, di- elektrik o„tkazuv- chanlik 4.Suyuqli tirnash Tirnovchi tarkibi, tem- peratura, davomiylik, barbotirlovchi gaz sar-fi Tirnash tezligi, tirnalgan sohaning geometrik para- metrlari (lokal tirnash uchun), tirnash selektiv-ligi, olib tashlash-ning to„liqligi (ochiq tirnash uchun) 5.Plazmokimyoviy tirnash Reaksion gaz aralash- masi komponentlari-ning konsentratsiyasi, gaz aralashmaning sarfi, chaqnash quvvati, yostiq temperaturasi, bosim, davomiylik Tirnash tezligi, tirnalgan sohaning geometrik para- metrlari (lokal tirnash uchun), tirnash selektiv-ligi va anizotrop-ligi, olib tashlash-ning to„liqligi (ochiq tirnash uchun) 6.Ionli implantatsiya Manbaalar tarkibi, tezlatgichli kuchlanish, ionli tok, doza, bosim, davomiylik Ligerlangan qavat qalinligi, elektr qarshiligi, radia-sion defektlar konsentratsiyasi, ligerlangan soha-ning chiziqli o„lchamlari 7.Eritmadan qotishmaga Dastlabki reagentlar tarkibi, boshlang„ich va Kristall tarkibi, kristallning o„sish 162 monokristallni o„stirish oxirgi temperatura, eritmaning sovush tezligi, bosim, gaz muhitining tarkibi, kristallning cho„zilish tezligi tezligi, kristall-ning chiziqli o„lchamlari 8.Keramik buyumlar tayyorlanmasini yaxlitlash Shixta tarkibi, gaz muhitining tarkibi, temperatura, davomiy-lik O„tirish koeffi- siyenti, buyumning chiziqli o„lchamlari, magnit parametr-lari, zichlik, g„ovak-lik 9.Plyonkani qo„yish Shliker tarkibi, shli-ker sarfi, lentaning harakt tezligi, yostiq temperaturasi, yostiq tabiati Plyonka qalinligi, g„ovaklik, namlik, geometrik o„lchamlar Download 2.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|