Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a. B., Ruzibayeva n. X., Аzimova r. I
Download 4.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Investitsiya va innovatsiyalar O\'quv qo\'llanma A B Bektemirov, N
|
7.2 - jadval
Xalqaro kapitalning funksional bo„linishi Guruhlar Quyi guruhlar Kapital harakati TTXI Xorijda Rezident va norezident o‗rtasida uzoq muddatli o‗zaro iqtisodiy manfaatning vujudga kelishiga olib keluvchi kapital harakati Mamlakat ichida Portfel investitsiyalar Aktivlar Qimmatli qog‗ozlar oldi-sotdisi bilan bog‗liq kapital harakati Aktivlar Boshqa investitsiyalar Aktivlar Davlatlararo kreditlar va bank depozitlari bilan bog‗liq kapital harakati Passivlar Zahira aktivlar Monetar oltin To‗lov balansi qoldig‗ini qoplash uchun foydalanish mumkin bo‗lgan aktivlar bilan bog‗liq kapital harakati Qarz olishning maxsus qoidasi (SDR) XVFning zahira pozitsiyasi Xorijiy valyuta Xalqaro kapitallar harakatidagi jiddiy o‗zgarishlar AQSH dagi ipoteka krediti inqirozi ta‘sirida moliya bozorlaridagi shart-sharoitlarning yomonlashuvi va inflyatsiya ehtimolining kuchayishiga olib keldi 63 . AQSH, Buyuk Britaniya, Yaponiya, Germaniya, Fransiya kabi mamlakatlar xalqaro bozordagi asosiy investorlar bo‗lib, TTXI taklifini shakllantiradigan mamlakatlar hisoblanadilar. Shunga qaramasdan oxirgi yillarda rivojlangan mamlakatlarning TTXIning global oqimidagi ulushi qisqarib bormoqda. Jumladan,1980-2016 yillarda xorijga chiqarilgan jami TTXIning 92,7foiz, jalb etilayotgan TXI ning 87,6 foiz rivojlangan mamlakatlar hissasiga to‗g‗ri kelgan bo‗lsa, bu ko‗rsatkich 2016 yilga kelib mos ravishda 61,3 va 41,5 foizni tashkil etdi 64 . Tahlillar ko‗rsatishicha, rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyoti AQSH va Yevropabank tizimi bilan bevosita uzviy bog‗lanmaganligi bois inqirozdan jiddiy zarar ko‗rmadi. Rivojlanayotgan mamlakatlar va o‗tish iqtisodiyoti mamlakatlari ilk marotaba TTXI global oqimining yarmidan ortigini jalb etishdi. Ushbu mamlakatlardan TTXI olib chiqish ilk marotaba rekord hajmga yetdi va ularning 63 World Investment Report 2016: Investing in a Low-carbon Economy. UNCTAD,- New York and Geneva, 2016 64 World Investment Report 2014: Investing in the SDGs: An Action Plan. UNCTAD, - New York and Geneva, 2014. p. 264. 170 aksariyat qismi Janub mamlakatlariga yo‗naltirilmoqda 65 . Jahon iqtisodiyotida 2010- yildan rivojlanayotgan mamlakatlar TTXIlarni jalb qilish hajmining yarmidan ortig‗ini o‗zlashtirdilar. TMKlar esa bu mamlakatlarda loyihalarni investitsiyalash va mahsulot bozorlarini o‗zgartirishda faol qatnashmoqdalar. Rivojlanayotgan va o‗tish iqtisodiyoti mamlakatlari ilk bor 2010-yilda global TTXI oqimining yarmidan ortig‗ini o‗zlashtirdilar 66 . Shuningdek, agar xorijiy investitsiyalarni qabul qiluvchi mamlakat qonunchiligi milliy investorlar uchun salbiy tomonga o‗zgarsa, odatda, xorijiy investitsiyali korxonalar uchun bu o‗zgarishlar bo‗yicha muddati kechiktirilishi ko‗zda tutiladi 67 . Download 4.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|