Samarqand iqtisodiyot va servis instituti hudayberdiev umar

 
 
 
 
 
 
 
4.1-chizma. Mutloq miqdorlarning ifodalanish shakllari 
 
4.3. Nisbiy miqdorlar to‘g‘risida tushuncha 
va ularning ifodalanishi 
Ijtimoiy - iqtisodiy hodisalar va jarayonlarning bir necha davridagi 
o‘zgarishlarini o‘rganish uchun mutloq miqdorlarni taqqoslash lozim. Ushbu davrdagi 
reja ko‘rsatkichlarining, tuzilgan shartnoma shartlarining bajarilishini ham haqiqiy va 
reja (shartnoma) ko‘rsatkichlar bilan taqqoslab aniqlanadi. Bunday mutloq 
miqdorlarning bir-biriga nisbatan olinib taqqoslanishi nisbiy miqdorlar deyiladi. 
Demak nisbiy miqdorlarda ikki va undan ko‘proq mutloq miqdorlar bir-biriga 
taqqoslanadi. Bunda ko‘pincha suratda taqqoslanuvchi miqdor, mahrajda - esa 
taqqoslovchi mutloq miqdor bo‘ladi.Nisbiy miqdorlardan xalq xo‘jaligi tarmoqlarining 
Ijtimoiy – iqtisodiy voqea – hodisalarning mohiyatiga qarab 
mutloq miqdorlarning ifodalanish shakllari
O’g’irlik 
o’lchovi
da 
gramm, 
kg, 
tonna 
Uzunlik 
o’lchovi
da sm, 
metr, 
km 
Maydon 
o’lchovida 
kv.sm. 
(sm
2
), 
kv.m.(m
2
), 
kv.km. 
(km
2
) 
Hajm 
o’lchovi
da kub 
sm. 
(sm
3
), 
kub m 
(m
3
) 
Sanoq 
o’lchovi
da dona 
Mehnat 
o’lchovi
da soat, 
kun, oy, 
yil 
Qiymat 
o’lchovida 
so’m, ming