Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Uyum va xandaqlarni yopish. Kartoshka va sabzavotlar joylangan uyum va 
xandaqlarni yopish uchun somon mikroini hisobga olish zarur. Har bir tonna 
kartoshka mahsulotiga 100 kg somon talab qilinadi. Uyum va xandaqlarni yopish 
qatlami (somon, tuproq) ushbu sharoitda tuproqning muzlash qalinligidan kam 
bo’lmasligi shart. Shunda somonni 10 sm qatlamiga 20 sm tuproq qalinligi to’g’ri 
kelishi kerak. Unutmaslik kerakki, o’ra va uyumlardagi mahsulotlarning sifatli 
saqlanishi ko’p jihatdan uni to’g’ri tashkil etilishiga bog’liq. Sifatsiz tashkil etilgan 
vaqtinchalik omborlarda mahsulot buzilishi ham mumkin (Q5, X1, X3). 
 
O’zlashtirish uchun savollar: 
1. Uyum va o’ralardagi shamollatish moslamalari qanday elementlardan tuzilgan? 
2. Uyum va o’ralarda havoning aylanishi qanday amalga oshiriladi? 
2. Nima uchun janubiy rayonlarda ariq-o’ralarning chuqurligi kam? 
3. Sabzavotlarni saqlash uchun vaqtinchalik omborlardan qayta foydalanish 
mumkinmi? 
 
17-ish. Meva-uzum va sabzavotlarni saqlashga joylashtirishda talab etiladigan 
doimiy omborlar maydonini hisoblash 
 
Mashg'ulotning maqsadi: Talabalarga meva, kartoshka va sabzavotlarni 
doimiy omborlarda saqlash tartibi bilan tanishtirish. Mahsulot turi, mikroi, saqlash 
davomiyligi va saqlanish usuliga ko’ra talab etiladigan omborlar maydonini 
hisoblashga o’rgatish. 

---

59 
 
Jixoz va materiallar: 
1. mahsulotlarning standarti (texnik shartlari); 
2. omborxonalar loyihasi; 
3. omborxonalar kartasi; 
4. kal`kulyator, xom ashyo; 
5. jadval ma'lumotlari; 
6. adabiyot malumotlari. 
1-vazifa. Quyidagi saqlash texnologiyasiga asosan 600 tonna karamni 
saqlashga mo’ljallangan ombor maydonini hisoblang: 
a) Tabiiy shamollatiladigan omborda alohida moslamalarda (shtabel) 
saqlash. Moslamaning balandligi 0,8 m, eni 1,2 m, uzunligi 3 m. Karamni hajm 
og’irligi – 1 m
3
ga 400-500 kg mahsulot ketadi. Omborning foydalanish 
koeffisienti 85%. 
b) 600 tonna karamni 3 qavatli tokchali majburiy shamollatiladigan omborda 
saqlash. Moslamaning (shtabel) balandligi 0,8 m, eni 1,2 m, uzunligi 3,0 m. 
Omborning foydalanish koeffisienti 76%.