Samarqand viloyati pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish
Download 471.08 Kb. Pdf ko'rish
|
Bayonlar-to’plami
|
NAVRO‘Z 17 Navro‘z Yaqin va O‘rta Sharq xalqlarining yangi yil bayrami sanalib, 21- mart kuni nishonlanadi. Bu bayram O‘rta Osiyoda Islom dini o‘rnatilmasidan oldin ham nishonlangan. Navro‘z haqida ko‘plab afsona va rivoyatlar, shuningdek, ilmiy asarlar ham mavjud. Jumladan, Umar Hayyomning (1048-1132) “Navro‘znoma” asarida quyidagilarni o‘qiymiz: “Navro‘zning joriy qilinishi sababini aytsak, u shundan iboratki, oftobning ikki aylanishi mavjud, ulardan biri quyidagicha: Oftob har yuz oltmish besh kun - kecha - kunduzning to‘rtdan birida Hamal burjining birinchi daqiqasiga chiqib ketgan paytining o‘zida yana qaytib keladi va har yili bu davr kamaya boradi. Jamshid bu kunni tushunganidan keyin Navro‘z deb atadi va bayram qilishni odatga aylantirdi… Aytishlaricha, birinchi Ajam podshosi Kayumars podshoh bo‘lgandan keyin yilining kunlari va oylariga nom berishga hamda odamlar bilsin deb yilnoma joriy qilishga qaror qilgan, u tongda oftob Hamal burjining avvalgi daqiqasida kirgan kunni aniqlab, Ajam mubadlarini yig‘di va yil hisobini shu paytdan boshlashni buyurdi”. Mana shunday qadimiy bayram sobiq sho‘rolar tuzumi davrida deyarli unutildi. Uni ta’qiqlab ham qo‘yishdi. Shukurki, istiqlol bu ajoyib bayramni xalqimizga qaytarib berdi. Endilikda u O‘zbekistonda bahor, mehr-muruvvat, do‘stlik bayrami sifatida keng nishonlanmoqda. (177ta so’z) ABU NASR FOROBIY Abu Nasr Forobiy IX asrning 70-yillarida Sirdaryo bo‘yidagi Forob qishlog‘ida tug‘ildi. Forobiylar oilasi turkiy qabiladan edi. Forobiy Bag‘dodda o‘qidi, arab, grek, yana bir necha tillarni mukammal o‘rgandi. Falsafa mantiq, astronomiya, matematika, tabobat va musiqa bilan shug‘ullandi. «Sharq Arastusi» (Sharq Aristoteli) va Aristoteldan keyingi ikkinchi ustoz – «Muallim-as-soniy» nomlari bilan shuhrat qozondi. Forobiy Aristotelning «Metafizika», «Fizika», «Meteorologiya» va boshqa asarlariga sharhlar yozdi. (Buyuk alloma ibn Sino ham uning sharhlaridan foydalanganligini yozadi.) Forobiyning falsafa, mantiq, matematika, fizika, kimyo, tabobat, tabiat hodisalari, tilshunoslik, she'riyat, notiqlik san'ati, axloq, ta'lim-tarbiya va boshqa sohalarga oid asarlari keyinchalik boshqa tillarga ham tarjima qilinib, dunyoga keng tarqalgan. Forobiy 160 dan ortiq asar yaratgan. Afsuski, ulardan bizga 40 ga yaqini etib kelgan, xolos. Forobiy olim bo‘lish bilan birga, mohir musiqachi va shoir ham edi. U kamtar va kamsuqum inson bo‘lib, faqirona kun kechirgan, saroy olimi bo‘lishni istamagan. 18 Umrining oxirida Misrda, so‘ng Damashqda yashab, o‘sha erda vafot etgan. Ulug‘ Sharq olimining merosi keyingi avlodlar uchun katta xazinadir. 1975 yili Abu Nasr Forobiyning 1100 yillik to‘yini butun taraqqiyparvar insoniyat tomonidan nishonlanishi ulug‘ olimning jahonshumul mavqeyidan dalolatdir. (174ta so’z) Download 471.08 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|