Sanoat elektromontaji

 
❖ Qisqacha nazariya 
Lampa to’suvchi tipli kalit bilan yo’qilishi va o’chirilishi mumkin ON/OFF. Joriy holati yan
gi kirish signali asosida saqlanadi. Biroq, 
buning
uchun to’suvchi tipli kalit bilan avtomatik 
boshqar
uvni
amalga oshirib bo’lmaydi. Shuning uchun, ketma-ket boshqaruv uchun asosan tugmasi qaytuvc
hi tipli kalitlardan foydalaniladi. 
Joriy holati tugmasi qaytuvchi tipli kalit bosilgandagina saqlanadi. U dastlabki holatga kalit 
uzilgandagina qaytadi. Shuning uchun, o’zini to’sish zanjiri bosma kalitdan foydalanib o’z holatini s
aqlash uchun qo’llaniladi. Ishaga tushishga moyil o’zini to’sish va to’xtashga moyil o’zini to’sish za
njirlari mavjud. Asosan to’xtashga moyil o’zini to’sish zanjiri ko’p qo’llaniladi. 
1. Ishaga tushishga moyil o’zini to’sish zanjiri 
3.1.-rasm. Ishaga tushishga moyil o’zini to’sish zanjiri 
3.1-rasmda ishga tushishga moyil o’zini to’sish zanjiri keltirilgan. Ry releni ishga tushishi uchun bo
sma kalit tugmasini bosing. Rele ishga tushganda Ry A-kontaktti ulanadi va START bosma kaliti va 
A-kontakt ulanadi. Bu paytda, START ortga qaytarilganda va uzilganda ham A-kontaktda tok o’tav
eradi. O’zini to’sish holatidan chiqish uchun, o’zini to’sish zanjiriga ketma ket ulangan STOP tugma
si bosiladi. Agar ikkala START va STOP tugmalar birgalikda bosilsa rele ishga tushadi va zanjir ish
chi holatga o’tadi. Bu zanjir ishga tushishga moyil o’zini to’sish zanjiri deyiladi.

---

2. To’xtashga moyil o’zini to’sish zanjiri 
1) Odatda 3.2(a)-rasmda ko’rsatilgani kabi START tugmasi va Ry relening A-kontakti ochiq va elek
tron rele cho’lg’amiga tok berilmagan bo’ladi. 
2) 3.2(b)-rasmda ko’rsatilgan zanjirdagi START tugmasini bosilsa Ry elektron rele cho’lg’ami tok b
ilan ta’minlanadi (ishga tushdi deyiladi) va kontaktlar vazifasini bajarishga kirishadi. Ry rele ishga t
ushganda START kalitiga parallel ravisshda A-kontaktlar ulanadi ON.