Saodat toxirovna toshaliyeva r e k r u t m e n t

6.3.1-jadval. Rekruter asosiy parametrlari tahlil 

---

96 
Suhbat jarayonidagi savollar turlari 
Suhbat jarayonidagi eng ko‘p samarali bo‘lgan savollar quyidagilar: 
1) Ochiq ("kim, qanday, qachon, qayerda, nima uchun, nega, qanday 
qilib" so‘zlari bilan boshlanadigan). Bunday savollarga nomzod mufassal 
javob beradi, o‘zi haqida qo‘shimcha ma'lumot beradi, ya’ni uning javobi 
shunchaki biror narsani tasdiqlash yoki rad etishdan iborat bo‘lmaydi. 
2) Izlanish ("Nega ishingizni o‘zgartirishga qaror qildingiz?"). Ushbu 
savollardan aniq tafsilotlarni topish va nomzodning e'tiborini muayyan 
fikrlarga qaratishda foydalanish kerak. 
3) Qiyosiy ("Qaysi amaliyotlarni o‘zingiz bajargansiz va qaysi biri 
avtomatlashtirilgan edi?") Bular shakli bo‘yicha ko‘proq rejali savollar 
bo‘lib, suhbatdoshga nomzodning u yoki bu vazifalari, uning ko‘nikmalari 
va boshqalar o‘rtasidagi asosiy farqlarni aniqlab olishga imkon beradi. 
4) Yopiq ("…qilganmisiz?"). Bunday savollar aniq dalillarni 
tasdiqlash va ba'zi ma'lumotlarni aniqlashtirish uchun foydali bo‘lishi 
mumkin, ayniqsa nomzoddan aniq javob olish qiyin bo‘lsa. 
5) Anketalar ("tug'ilgan kuningiz sanasini ayting"). Ular aniq va oydin 
ma'lumot beradi, ammo ulardan juda ko‘p foydalanish "nomzodni tergov 
qilish" ga olib kelishi mumkin, bunga esa yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi. 
Suhbat davomida chetlanish lozim savollar quyidagilar: 
1) Faraziy ("Qiyin mijoz bilan duch kelganingizda nima qilasiz?"). 
Nomzod o‘ziga yaqin javobni emas, balki uning fikriga ko‘ra kutilgan 
javobni berishga harakat qiladi. Bu samarali savol turi emas, bu oldindan 
o‘ylangan intervyu taktikasining bir qismi bo‘lgan hollar bundan mustasno 
(keys-intervyu). 
2) Fikrlashga undovchi ("Sizningcha, rahbarning muloqot qilish 
qobiliyati qanchalik muhim?"). Javoblar yoki taxminlarni o‘z ichiga olgan 
ushbu savollar nomzodni yagona mos keladigan javobga olib boradi. 
Bunday savolga javob, ehtimol, xolis bo‘lmasligi mumkin. 
3) Tanlovni talab qiladigan savollar ("Siz ish haqingiz kamligi sababli 
ishdan bo‘shadingizmi yoki shunchaki o‘zgartirishni xohladingizmi?"). 
Ushbu turdagi savol samarasiz, chunki suhbatdosh tomonidan taklif etilgan 
javoblar kamdan-kam hollarda mumkin bo‘lgan variantlarni qamrab oladi. 
4) Ikkilik ("Sizningcha, bu muammoning sababi nimada edi va uni hal 
qilish uchun qanday yo‘llarini ko‘rib chiqdingiz?"). Bunday savollar 
nomzodni chalkashtirib yuborishi mumkin. 
5) Uzun. Har qanday holatda ham savollar qisqa, lo‘nda va muhim 
bo‘lishi kerak. 

---

97 
6) Noaniq ("Holatingiz haqida so‘zlab bering"). Intervyu oluvchi eng 
aniq va ikki ma'noga ega bo‘lmagan savollarni berishi kerak. Ba’zan 
nomzoddan ma'lum ma'lumot olishni yoki mavjud vaziyatni tushunishini 
tekshirish holatlarida bunday savollar berilishi mumkin. 
7) "Lirik" ("Sizning sevimli mashg'ulotingiz nima?"). Savollar 
nomzod lavozimiga qo‘yiladigan talablar bilan taqqoslash va nomzodning 
malakasini aniqlash uchun zarur bo‘lgan ma'lumotlarni olishga qaratilgan 
bo‘lishi kerak. 
8) Tanqid qiluvchi ("Aftidan, siz katta qiyinchilik bilan katta 
natijalarga erishdingiz - ehtimol siz uchun savdo oson emas"). Intervyu 
oluvchi nomzodga tanqidiy munosabatda bo‘ladigan savollarni so‘ramasligi 
kerak bu uni xafa qilishi yoki tajovuzkor mudofaa reaktsiyasini keltirib 
chiqarishi mumkin. 
9) kamsituvchi ("siz necha yoshdasiz?"). Mehnat bozorida har qanday 
kamsitish qonun tomonidan taqiqlangan. 
Suhbatlarning eng keng tarqalgan turlari: 
1) kompetentsiyaga asoslangan intervyu; 
2) mezonlarga asoslangan intervyular; 
3) biografik; 
4) erkin; 
5) stressli; 
6) vaziyat (keys-suhbat); 
7) Andoza bo‘yicha intervyu. 
Shuni tan olish kerakki, intervyularni turlarga ajratish ko‘p jihatdan 
shartli hisoblanadi. Amalda, suhbatning turli usullari, turlari va 
elementlarini birlashtirish orqali eng yaxshi natijaga erishiladi. Rekruterlar 
eng maqbul savollarni, suhbatning formati va tuzilishini muayyan vaqt, 
geografik va resurs sharoitlarida ma'lum bir pozitsiya to‘g'risida tanlaydi.