Saodat toxirovna toshaliyeva r e k r u t m e n t

Gonkong tajribasi. Ishga qabul qilish agentliklarining o‘ziga xos 
xususiyati shundaki, kompaniyalarning yosh xodimlarining aksariyati har 
12-14 oyda o‘zlarining ish joylarini o‘zgartiradilar, bu esa u erda doimiy 
bandlikni an'anaviy ma'noda vaqtinchalik yoki shartnoma asosidagi 
bandlikka o‘xshatadi. Gonkongda, shuningdek Singapurda ham xalqaro 
rekrutment etarlicha rivojlangan. Ko‘plab transmilliy korporatsiyalar, yirik 
investitsiya va bank muassasalari o‘z bizneslarini rivojlantirmoqdalar, 

---

214 
shuning uchun ular AQSh va Evropadan talab etiladigan malaka 
mutaxassislariga faol ravishda buyurtma bermoqdalar. 
 
15.3. Buyuk Britaniya, Frantsiya, Avstriya va Germaniyada 
rekrutment amaliyotining tahlili 
 
Aksariyat rekrutment bozori ishtirokchilarining raqobat sharoitida 
omon qolishlari uchun eng samarali usullardan biri Buyuk Britaniyadagi 
rekrutment sohasida shakllantirildi - kompaniyalar ishga qabul qilish 
sohasida yanada samarali natijalarga erishish uchun kuchlarini 
birlashtirgan: ular Rekrutment va Bandlik Konfederatsiyasi (REC) 
tashkiloti tarkibiga kirishgan va bu "sheriklik" ning asosini ularning o‘zaro 
munosabatlarining 70 yildan ortiq tarixi tashkil etdi. 1930 yilda Buyuk 
Britaniyada birinchi marta London bandlik agentliklari federatsiyasi tashkil 
etildi.
8
Bu biznes tarixining o‘ziga xos turi - bizda tarixda bo‘lmagan, 
shuning uchun ba'zi usullar va texnologiyalarni bilish, ehtimol, O‘zbekiston 
kadrlar bozori uchun juda foydali bo‘ladi. Ayniqsa, kompaniyalar shunchaki 
zamonaviylik va tsivilizatsiyalashganligi belgisini saqlab qolishlari kerak 
bo‘lgan tobora kuchayib borayotgan raqobat sharoitida. 
Bugungi kunda Rekrutment va Bandlik Konfederatsiyasi - bu yakka 
tartibdagi rekruterlarni ham, kadrlar agentliklarini ham bir tom ostida 
birlashtirgan tashkilot. Raqamlarga kelsak unga 7000 dan ortiq rekruting 
agentliklar va 5000 dan ortiq menejerlar birlashgan bo‘lsa, taqqoslash uchun 
MDH davlatlari ichida etakchi bo‘lgan Rossiyada ishga qabul qilish 
bo‘yicha maslahatchilar assotsiatsiyasi a'zolari soni 93 ta. 
Buyuk Britaniyada rekruting kompaniyalarining ikki turi mavjud:
 qisman davlat tomonidan dotatsiyalanadigan kompaniyalar 
rekruting kompaniyalari; 
 rekruting agentliklari. 
Birinchi turdagi kompaniyalar aylanmasiningning o‘rtacha uchdan bir 
qismi davlat byudjeti mablag'lari hisobiga to‘g'ri keladi. Ushbu mablag’dan 
foydalanib, ishga rekruting agentliklari universitet bitiruvchilari uchun 
bepul xizmatlar to‘plamini taqdim etishni tashkil qilishadi. Shu yo‘l bilan, 
bo‘lg’usi mutaxassislar uchun rezyume tuziladi, treninglar o‘tkaziladi, 
shuningdek "ommaviy" (bepul) konferentsiyalar va ko‘rgazmalar davomida 
8
Зеленский, С.Б. Особенности рынка рекрутмента Великобритании / С. Б. Зеленская // Справочник по 
управлению персоналом. – 2007. – №4. – [Электронный ресурс] – Режим доступа: 
http://www.hr-vision.ru 
(дата 
обращения: 10.04.2015) 

---

215 
maslahat va tushuntirish ishlari olib boriladi. Xususan, ishga qabul qilish 
agentliklari rezyumelarni to‘g'ri yozishda yordam beradi yoki ish 
beruvchiga intervyu berishga tayyorgarlik ko‘rish istagida bo‘lganlar uchun 
mini treninglar o‘tkazadi. Shuningdek, rekruting agentliklari ish 
beruvchilarni ish qidiruvchilar uchun o‘tkaziladigan bunday treninglarga 
bepul taklif qilishadi, shunda ish beruvchilar bevosita yosh mutaxassislarni 
o‘quv jarayonida kuzatishlari mumkin bo‘ladi. 
Xuddi shu agentliklar, ammo tijorat asosida, kadrlarni tanlash bilan 
ham shug'ullanadilar. Ko‘pincha ular kotibalarni, buxgalterlarni, 
ma'murlarni, hamshiralarni, oshpazlarni, ofitsiantlarni va boshqalarni tanlab 
oladilar. Bunday vakansiyalarga ishga joylashish uchun agentliklar ish 
beruvchilardan haq oladilar, va mohiyatan bunday xizmat rekruting 
hisoblanadi. 
Rekruting kompaniyalari orasida juda ko‘p ixtisoslashgan idoralar 
mavjud. Ko‘pincha ular IT, moliya sohasida va restoran va mehmonxona 
biznesi uchun xodimlarni ishga yollaydilar. Qizig'i shundaki, ma'lum bir 
mavsumga qarab kompaniyaning ixtisoslashuvlari to‘plami o‘zgaruvchan 
bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha ingliz agentliklari o‘z faoliyat profilini 
o‘zgartiradilar. Shu tariqa, olti oy oldin ko‘plab agentliklar tibbiyot va 
farmatsevtika sohasida ixtisoslashgan bo‘lsa, bugungi kunda ushbu soha 
tijorat istiqbollari nuqtai nazaridan moliya va axborot texnologiyalari kabi 
sohalarga yo‘l ochgan bo‘lishi mumkin. 
Angliyada rekruting kompaniyalari faoliyat ko‘rsatadigan umumiy 
ixtisosliklar mavjud. Shunday tariqa, rekrutment konfederatsiyasi 
tomonidan agentliklarning eng tez-tez uchraydigan ixtisoslashuvlariga mos 
keladigan 12 ta asosiy bo‘lim ajratdi. 
REC a'zolari bo‘lgan ishga qabul qilish markazlari umumiy 
ma'lumotlar bazasiga ega. 
Buyuk Britaniyada ishga qabul qilish markazlari faoliyatining ba'zi 
o‘ziga xos xususiyatlari mavjud. REC-dagi tibbiyot bo‘limining o‘ziga xos 
xususiyati shundaki, barcha rekruting kompaniyalarida faqat bitta mijoz - 
ish beruvchi - NHS (Milliy sog'liqni saqlash xizmati) mavjud. Milliy 
sog'liqni saqlash tizimining rasmiy vakili sifatida ushbu tuzilma uning turli 
xil bo‘g'inlarining uzluksiz ishlashini ta'minlaydi. Shu jumladan kadrlar 
uchun mas'uldir. Tender asosida rekruting kompaniyalar o‘z sohasi va 
obro‘siga muvofiq NHSdan buyurtmalar qabul qilishadi. Bir tomondan, 
bunday holatda deyarli sifatsiz ish faoliyati bo‘lmaydi, sababi bir marta 
aldagan kompaniya hech qachon keyingi marta buyurtma qabul qilmaydi. 
Boshqa tomondan, bu eng yaxshi ijrochilarga xizmat sifatini yaxshilashga 

---

216 
imkon beradi. Shu bilan birga, xaridor bilan bog'liq vaziyatni hisobga olgan 
holda, ushbu bozor juda tor va shuning uchun turli sabablarga ko‘ra 
buyurtma olmagan ko‘plab kompaniyalar shunchaki ixtisoslashuvini 
o‘zgartiradilar. 
Shunisi qiziqki, milliy bozorda farmatsevtika va tibbiyot sohasiga 
ixtisoslashgan rekruting kompaniyalari deyarli yo‘q. Buning sababi bu 
sohada ish haqining past darajasi va xususiy sektorda kadrlar almashinuvi 
juda yuqoriligi.