Savol va topshiriqlar: Tilshunoslik fani nimalarni o‘rganadi?

3. Til ijtimoiy hodisadir.

Til kishilarning o’zaro aloqa qilishi va fikr almashuviga ehtiyoji natijasida paydo bo’lgan ijtimoiy hodisadir. SHuning uchun ham tilning taqdiri bilan chambarchas bog’liq.

Jamiyatsiz tilning, tilsiz jamiyatning bo’lishi mumkin emas.

Til kishilarning eng muhim aloqa vositasi hisoblanadi.

U bugun jamiyat uchun, jamiyatning barcha a’zolari uchun bab-barovar xizmat qiladi.

Ana shu xususiyati bilan u adabiyot, san’at kabi ijtimoiy hodisalardan farq qiladi.

4. Til o’ziga xos tuzilishga ega bo’lgan murakkab hodisadir. U bir-biri bilan uzviy bog’langan 3 asosiy qismdan tashkil topgan: 1. tovushlar tizimi. 2. Lug’at tarkibi yoki leksika. 3. Grammatik qurilish.

Ma’lumki, inson tili tovush tilidir. Har bir til o’zining tovush tizimiga ega. Tovushlar so’zlarni, iboralarni shakllantiradi.

Lug’at tarkibi yoki leksika tilning so’z xazinasi bo’lib, shu tildagi mavjud bo’lgan barcha so’z va iboralar yig’indisidan iborat.

Tilda fikr gaplar orqali ifodalanadi. Gaplar esa so’zlardan, so’zlarning o’zaro grammatik aloqaga kirishuvidan hosil bo’ladi. Demak, grammatik qurilish tufayli so’z xazinasi fikr ifodalash uchun xizmat qiladi.

Grammatik so’zlarning o’zgarishi, gap tuzish qoidalarini belgilaydi. Har bir til o’zining ana gu qismlari bilan bir butun sistemani (tizimni) tashkil etadi.

Til to’xtovsiz ravishda o’zgarib turuvchi, taraqqiy etib boruvchi hodisadir. Til taraqqiyoti jamiyat taraqqiyoti bilan bog’liq.