Сборник V международной

AMLODIPIN BESILAT VA ENALAPRIL MALEAT SUBSTANSIYALARI 
ZARRACHALARINING SHAKLI VA O‘LCHAMLARINI ANIQLASH
Djalilov A.H., Xaydarov V.R.
Toshkent farmatsevtika instituti 
e-mail:[e-mail], tel. [phone]
Dolzarbligi. Tabletkalar va kapsulalar ishlab chiqarishda substansiyalarning fizik-kimyoviy 
va texnologik xossalarini o‘rganish, tarkib uchun tanlanishi lozim bo‘lgan yordamchi moddalar turi va 
miqdorini ilmiy asosda belgilash va jarayonlarning parametrlarini to ‘g ‘ri baholashda muhim ahamiyat kasb 
etadi.
Maqsad. Mahalliylashtirish davlat dasturi asosida amlodipin besilat va enalapril maleat tabletkalari 
va kapsulalarining takomillashtirilgan yangi tarkibi va texnologiyalarini ishlab chiqish uchun har ikki 
farmatsevtik faol ingredientlari zarrachalarining shakli va o ‘lchamlarini aniqlash tadqiqotning asosiy 
maqsadi qilib belgilandi.
Usul va uslublar. Aniqlash quruq usulda amalga oshiriladi. Zarrachalarning shakllarini ko‘rish 
va chizishda qulaylik yaratish uchun kichik auditoriyalarda mikrostrukturalarni demonstratsiya qilish 
uchun m o‘ljallangan mikroproektordan foydalanildi. Ekrandagi kattalashtiruv mikrostrukturalarni chizish, 
mikrofotografiyalash va batafsil o ‘rganish imkoniyatini beradi. Mikroproektor metallik korpusdagi 
proeksion apparat, uning ostiga qo‘yiladigan tumbochka, apparatdan 3 metrdan ortiq bo‘lmagan masofada 
qorong‘ilashtirilgan xonada mikrostrukturalarning proeksiyalarini ko‘rish uchun m o‘ljalalangan devoriy 
ekran, mikrostrukturalarni ko‘rish uchun mo‘ljalalangan stolga joylashtiriladigan volframli kuchlantiruvchi 
ekrandan iborat. Proeksion apparatning korpusida proektor joylashgan bo‘lib, u maxsus pristavkali biologik 
mikroskopdan va kukunlar joylashtiriladigan disklarni o ‘rnatish va mustahkamlash uchun mo‘ljallangan 
30

---

qurilmadan iborat. Apparat korpusining olidingi qismida mikroproektoming boshqarish paneli mavjud. 
Ob’ektivlaming kattalashtirish karasi tegishli jadval bo‘yicha amalga oshirildi.
Buyum oynasining toza yuzasiga maydalangan o ‘rganilayotgan kukun (amlodipin besilat yoki 
enalapril maleat) joylashtiriladi va oynani 1800 ga burab, oynaga asta urilgan holda kukun tushiriladi. 
Bunda oyna yuzasida qolgan kukun changi mikroskop ostida ko‘rish uchun etarli. Buyum oynasi diskka 
o ‘rnatili, prujinali klemmalar yordamida mustaxkamlanadi va disk joyiga o ‘rnatiladi va gayka bilan 
mustaxkamlanadi. Diskka bir vaqtning o ‘zida 6 ta buyum oynasini o ‘rnatish mumkin. Mikroskopning bosh 
qismiga ob’ektivlar, tutqich okulyarlar jadvalga muvofiq o ‘rnatiladi. Mikroskopdagi tasvirlarning sifati 
sezilarli darajada yorug‘likka bog‘liq bo‘lganligi bois, kinoproeksion qurilmaning fonari va sistemani 
sovutish uchun ventilyator yoqib qo‘yiladi. Keyin mikroskop revolveriga kerakli bo‘lgan ob’ektivlar burab 
qo‘yilishi lozim. Agar mikroskopning shtativiga uning ishchi holatida tepadan qaralsa, ularni kattalashtirishi 
ortib borish tartibida soat strelkasi bo‘yicha joylashtirish tavsiya etiladi.