Schyot tizimi va ikkiyoqlama yozuv

2 - misol «Mol etkazib beruvchi va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar» moddasi
korxona mablag’lari manbaini aks ettiradi. Balansda unga yozilgan summa -
korxonaning mol etkazib beruvchilarga bo’lgan qarzi miqdorini ko’rsatadi. Bu
modda bo’yicha qoldiq 10000 so’mga teng deylik.
«Mol etkazib beruvchi va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar» moddasining
o’zgarishini anglatuvchi muomalalar korxonaning qarzining oshishini kamayishini
ko’rsatishi mumkin. Faraz qilaylik, uchta muomalalar sodir bo’lgan: birinchisi -
korxona mol etkazib beruvchilarga bo’lgan qarzining 15000 so’mga uzgan,
ikkinchisi - korxonaning mol etkazib beruvchilariga qarzi 20000 so’mga oshgan,
uchinchisi - mol etkazib beruvchilarga bo’lgan korxona qarzni 35000 so’mga uzgan.
Mol etkazib beruvchilarga doir muomalalarni hisobga olish uchun 6010-«Mol
etkazib beruvchilar va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar» schyoti yuritiladi. Bu
schyot mablag’lar manbaini aks ettiradi, shuning uchun undagi yozuvlar, mablag’lar
turlarini hisobga oladigan
«Kassa» schyotiga qaraganda boshqa aks ettiriladi. Unda qoldiq, mablag’lar
manbaining kreditiga yoziladi. Mazkur schyotda ko’payishni anglatuvchi
muomalalar - kreditida, kamayishni anglatuvchi muomalalar - debetida aks ettiriladi.
Demak, 15000 va 35000 so’m shu schyotning debetiga, 20000 so’mni esa kreditga
yozish kerak.
Boshlang’ich qoldiq va muomalalar yozilgandan keyin, debet va kredit bo’yicha
aylanmalar yakunini hisoblab chiqamiz va yangi qoldiq (saldo)ni topamiz. U
quyidagicha bo’ladi:
(40000+20000-50000=10000).
«Mol etkazib beruvchilar va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar» schyoti unga
muomalalar yozilganidan keyin, quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi:
«Mol etkazib
beruvchilar va pudratchilarga to’lanadigan schyotlar» schyoti
D-t
K-t

---

---

Mol etkazib beruvchilarga bo’lgan qarz uzilgan

1500
0
3) Mol etkazib beruvchilarga bo’lgan qarz uzilgan 35000
Korxona mol etkazib beruvchilarga qarzining boshlang’ich qoldig’i
40000
1)
Mol etkazib beruvchilarga hisoblangan 20000
Uzilgan - hammasi (aylanma) 50000 hisoblangan hammasi(aylanma) 20000
Korxonaning mol etkazib beruvchilarga qarzining oxirgi qoldig’i
10000
Bu schyotning oxirgi qoldig’i faqat kreditli bo’lishi mumkin, chunki korxona mol
etkazib beruvchilarga bo’lgan qarzini uzishda, mavjud majburiyatdan ortiq summani
to’lamaydi.