Sevgili Milena

Perşembe
Stassa'nın yazdığı güzel; o günden bugüne bir şey
değişmemiş onda. Tuhaf bir yakınlık var onunla aranda, sana
içten bağlı, kendini ortaya koymadan, yalnız bildiğini
anlatmakla yetinen bir arabulucu gibi, durmadan seni öven
biri; bunu o da anlamış, onun için etkisi büyük oluyor belki;

---

onurlu, güzel bir durum yaratıyor. Dedim ya, değişmemiş o
günden bu yana, bugün de durum o durum olsaydı, aynı
şeyleri yazardı gibime geliyor.
Öykülere gelince, onları anlatmak kolay değil pek.
Sıkıntım, Yahudilik üstüne oldukları için değil, çünkü bu
iğrenç, zehirli, bayat, bu bitmeyen yemek ortaya kondu mu,
bütün Yahudiler üşüşür başına, payına düşeni kaparlar;
sıkıntım bu yüzden değildir. Neyse, bırakalım bunları, durma
üstünde, uzat elini, bir daha da çekme.
Gömütü bulabildim dün. Aklı başında aranınca bulunması
güç değilmiş; yanılmışım, ananın yakınları sanmamıştım ki...
Yazılar da güç okunuyor, yaldızları yer yer dökülmüş. Epey
kaldım orda, güzel, kunt bir taş yapı, ama hiç çiçek yoktu, iki
üç renkli karanfil koydum ayak ucuna. Neden bir sürü çiçekle
doldururlar gömüt üstlerini anlamam zaten. Ferahladım
kaldığım sürece, kentten daha iyiydim orada, sürdü de bu
iyilik, sonra döndüğümde, kentte gömütlükte dolaşır gibi
dolaştım. Jenicek? Küçük erkek kardeşin miydi?
Sen hasta değilsin, değil mi? Waldegg'de çektirdiğin
fotoğrafına bakıyorum, hasta gibi görünüyorsun, belki
fotoğraf yanıltıyor, ama bir şeyler var ki, öyle çıkmış! Tam
saria benzeyen bir fotoğrafın yok bende.
Birinde: genç, soylu, ince bir kızcağız duruyor, bir iki yıla
değin "Rahibeler Okulu"nu bitirecek bir kız (ağzının iki yanı
hafifçe aşağı sarkmış, bu ya kibarlıktan ya da kilisenin verdiği
dinsel 
havadan 
olabilir); 
ikinci 
fotoğraf 
"çağrı
resimlerine" benziyor: "Viyana'da biz böyleyiz işte!" der gibi.

---

Tuhaf değil mi, bu ikinci fotoğrafta seni giz dolu o ilk
arkadaşıma benzettim gene; sırası gelince anlatırım bir gün.
Hayır, gelemem Viyana'ya. Hastalığımı öne sürüp izin
almak istemiyorum artık, iki bayramdan da yararlanmak neye
yarar? Bunlar dış engeller. Zavallı ben (kendi kendime
söylüyorum bunu.) Her gün yazdım sana, alırsın bugünlerde.
Telgrafın geldi, sağ ol, sağ ol... bütün kınamaları geri
aldım, kınama da değildi, elimle yüzünü okşamaktı,
kıskanıyordu elim, çoktandır boşlamıştım onu. Şu ressam
ozan geldi demin (aslında ezgici oğlan!), hemen her gün
geliyor, yaptığı iki tahta oyma işini getirdi bugün. (Biri
Troçki'nin başı, öteki İsa'nın doğuşu... Görüyorsun ya, geniş
bîr acunu var oğlanın.) Gözüme şirin görünsün diye, hemen
seni soktum araya. Viyana'da bir arkadaşım var, dedim, ona
göndermek isterdim bunları... Ama umduğum gibi çıkmadı,
bir yerine ikişer tane bıraktı. (Hemen göndereyim mi? Yoksa
burada saklayayım mı senin için?) Derken telgrafın geldi; ben
sevinçle, bağlılıkla okumaya koyuldum, oğlan susmaz bir
türlü. (Oysa beni rahatsız etmek değildir niyeti, işim var şimdi
desem, biliyorum, olduğu yerde keser sözünü, basar gider,
hem de hiç alınmadan, gücenmeden.) Verdiğin haber çok
önemli, ayrıntılarıyla yazarsan daha da önem kazanacak her
halde. Sen kendini nasıl koruyacaksın? Bütün iş burada...
Kendini koruyabileceğini ummuyorum pek, doktorun bu fikri
çok saçma bence. Kötü, ama gene de teşekkür ederim.