Sezgilar haqida umumiy tushuncha sezgining inson hayotidagi faoliyati va o'rni

Bolalar tajovuzkorlikni ko'rsatishadi, agar:
- Agar bolani tez-tez haqorat qilishsa, uni xo'rlashsa, unga zarar beradigan vaziyatga qo'ysalar (o'yinchoqlari olinadi, kaltaklanadilar),
- Agar bola, masalan, o'zini yomon his qilsa va turli topshiriqlar yoki so'rovlar bilan ta'qib qilinsa, bola g'azablanadi. ,
- Siz unga ahamiyat bermaysiz (masalan: telefonda gaplashyapsiz, kompyuterda o'ynayapsiz.), U g'azablangan va g'azablangan,
- Bola kattalarning xulq-atvoridan nusxa ko'chiradi, buni shunday qilish mumkin deb o'ylaydi (masalan: qo'pollik, narsalarni tashlash, tozalash emas).
- Agar bola shikast etkazgan bo'lsa (ota-onaning ajrashishi, sevikli yaqinlaridan birining o'limi, zo'ravonlik, kuchli qo'rquv, harakatlanuvchi, kuchli qo'rquv, oilada boshqa bola tug'ilishi).
- Agar bolaga "yomon" deb aytilsa. U tanqidga sezgir va tajovuzkor bo'ladi
Va yana, juda ko'p, juda ko'p.

Bolalar tajovuzni quyidagicha ko'rsatadilar:

- Og'zaki shaklda: qichqiriq, nomlash, tahdid qilish, haqorat qilish, qo'rqinchli qarash (dahshatli jirkanchliklar yaratish). , - Jismoniy shaklda: boshqa bolalarga yoki kattalarga (ko'pincha ota-onalar) hujum qilishadi, urishadi, itarishadi, boshqa bolalar uchun o'yinchoqlarni sindirishadi, chaqishadi. ,
Iroda to'g'risida umumiy tushuncha maktabgacha yoshida hissiv irodaviy holatlari
Turli yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalarda hissiy-irodaviy sohaning xususiyatlari:
Tug'ilgandan 1 yoshgacha. Rivojlanishning normal chizig'i - ota-onalarning tan olinishi, yaqinlarini ajratish va ularning mavjudligiga, yuz ifodalariga va ovoziga javob berish qobiliyati.
1 yoshdan 3 yoshgacha. Bu vaqt oralig'ida mustaqillik va o'ziga ishonchning minimal darajasi shakllanadi. Agar bola o'z qobiliyatiga shubha qilsa, vosita ko'nikmalarida buzilishlar mavjud bo'lsa, nutq zaif rivojlangan bo'lsa, hissiy sohani tuzatish talab qilinadi.
3-5 yoshda. Maktabgacha yoshdagi bolalarning hissiy rivojlanishi atrofdagi dunyoni faol bilish, yorqin tasavvur, kattalarning xatti-harakati va harakatlariga taqlid qilishda namoyon bo'ladi.
Agar bolada doimiy letargiya, tashabbusning yetishmasligi, depressiya bo'lsa, tuzatish mashqlari bilan qo'shimcha tekshiruvlar o'tkaziladi.
5 yoshdan 7 yoshgacha. Bu vaqtda bolaning hissiy sohasida aniq burch hissi va maqsadga erishish istagi paydo bo'ladi. Muloqot va kognitiv qobiliyatlarning juda tez rivojlanishi mavjud.
Emotsional-irodaviy sifatlarni rivojlantirish yo`llari
Hissiy sohani rivojlantirish uchun 2 usul faol qo'llaniladi: qum terapiyasi va ertak terapiyasi.
Ikkinchi usul 17-asrda o'z ildizlariga ega, ammo V. Propp va R. Gardner tomonidan tadqiqotlar paydo bo'lishidan oldin, ertaklar shunchaki qiziqarli edi.
Ertaklar yordamida shaxsning integratsiyalashuvi, ongni kengaytirish, ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish amalga oshiriladi, tashqi dunyo bilan o'zaro ta'sir chiziqlari shakllanadi.
To'g'ri tanlangan ertak kuchli hissiy rezonansni keltirib chiqarishi va nafaqat bolaning ongiga, balki uning ongsizligiga ham jalb qilishi mumkin. Usul hissiy sohada og'ishlari bo'lgan bolalar bilan ishlashda, samarali muloqot holatini yaratish zarur bo'lganda, ayniqsa dolzarb bo'ladi.
Ertak bir nechta funktsiyalarni bajaradi:
bolani qiyin vaziyatlarga psixologik tayyorlaydi;
turli rollarni sinab ko'rish, harakatlar va faoliyat natijalarini baholash imkonini beradi;
xulosalar chiqarish va ularni real hayotga o‘tkazish.
Abu Nasr Forobiy “Fozil odamlar shahri” asarida yaxshilik va yomonlik to’g’risida fikr bildirib, yaxshilik baxt-saodat keltirishini, yomonlik esa kishiga baxt-saodat keltirmasligini aytadi .
Forobiy talqinicha, Fozil inson tushunchasi komil inson tushunchasiga sinonim bo’lib, shaxs xarakterida intellektual-irodaviy sifatlarni shakllantirish va rivojlantirishga e’tibor qaratilishi lozim. CHunki fozil odamlarda bu xususiyatlar shakllanishi davr taqozosidir.
Abu Nasr al-Forobiy inson shaxsi shakllanishi, xarakteri rivojlanishi, inson kamoloti masalasi ustida Bitiruv malakaviy ishlar olib boradi . «Insonga, - deydi al-Forobiy, - uning oldiga qo’ygan maqsadlarini amalga oshirishiga yordam beradigan kuchlari, qobiliyatlari va o’rgangan harakatlari inson yaxshiligidir.
Insonga uning oldiga qo’ygan maqsadlarini amalga oshirishiga halaqit beruvchi kuchlari, qobiliyatlari va o’rgangan ixtiyoriy harakatlari inson yomonligidir».Irodaviy, ixtiyoriy harakatlarni amalga oshirishda nerv sistemasining umumiy sog’lom holati ham juda katta ahamiyatga egadir.
Irodaviy harakatlarning asosiy momentlari.
Irodaviy harakatlar ilgaridan belgilangan qat’iy maqsad asosida amalga oshirilar ekan, demak, har qanday irodaviy harakatlar ma’lum bir maqsadni qo’yishdan, ya’ni maqsadni belgilashdan boshlanadi. Maqsd aniqlanib, shu maqsadga erishtiruvchi yo’l-yo’riqlar belgilangandan so’ng odam ma’lum qarorga keladi. Irodaning kuchliligi, mustahkamligi qabul qilingan qarorni ijro etishda ko’rinadi.
Irodaviy harakatlarning qonuniyatyaari qo’yvdagilaradn iborat:
a) iroda kuchnining namoyon bo’lishi maqsadning aniqligiga bog’liq;