Ш. Д. Эргашходжаева, А. Н. Самадов

 
8.2-расм. Маҳсулот рақобатбардошлигини баҳолаш схемаси
Рақобатчиларда асосий мусобақа жиҳатлари маҳсулотлар янгилигида, 
юқори техник даражада ва маҳсулотнинг сифат кўрсаткичларида мужассам 
топади. 
Бозорни ўрганиш 
Рақобатчилар 
ҳақида маълумот 
тўплаш 
Потенциал 
харидорларнинг 
сўровлари 
Маҳсулотга 
талабларни 
ифодалаш 
Истеъмол 
нархини таҳлил 
қилиш 
Баҳолаш лозим 
бўлган кўрсаткичлар 
рўйхатини аниқлаш
Иқтисодий 
кўрсаткичлар 
Техник кўрсаткичлар 
Норматив 
кўрсаткичлар 
Иқтисодий 
кўрсат-
кичлар бўйича ёлғиз 
кўрсаткичларни 
аниқлаш
Техник кўрсаткичлар 
бўйича ёлғиз 
кўрсаткичларни 
аниқлаш
Норматив 
кўрсат-
кичлар бўйича ёлғиз 
кўрсаткичларни 
аниқлаш
Иқтисодий кўрсат-
кичлар бўйича 
рақобатбардошлик 
гуруҳ кўрсаткич-
ларини аниқлаш
Техник кўрсаткичлар 
бўйича рақобат-
бардошлик гуруҳ 
кўрсаткичларини 
аниқлаш
Норматив кўрсат-
кичлар бўйича 
рақобатбардошлик 
гуруҳ кўрсаткич-
ларини аниқлаш 
Харажатларни ҳисобга олган ҳолда рақобатбардошликни ошириш ва уни 
оптималлаштириш бўйича чора-тадбирлар ишлаб чиқиш
Рақобатбардошлик интеграл кўрсаткичини ҳисоб-китоб қилиш 

---

238 
Мақсадли бозорнинг товар структурасини ўрганиш корхона ва унинг 
тадқиқотчиларини 
рақобатчилар 
фаолиятини 
таҳлил 
қилиш 
ва 
рақобатлашаётган товарнинг сифати, техник даражаси ва бошқа 
элементларини баҳолаш заруратига олиб келиши муқаррар. 
Ўрганиш натижалари мақсадли йўналтирилган сиёсат юритиш учун 
эътиборни қуйидаги асосий жиҳатларга мужассам этишга ёрдам беради: 
1)таклиф этилаётган маҳсулотнинг танланган бозорда (сегментда) 
муомалада бўлган маҳсулотлар билан таққослаганда рақобатбардошлик 
даражаси ва янгилик даражаси; 
2)таклиф этилаётган маҳсулотлар техник, иқтисодий, эргономик ва 
бошқа тавсифномаларининг мамлакатда мавжуд бўлган стандартлар ва 
меъёрлар талабларига, эксплуатация қоидалари ва ҳ.к.га мувофиқлиги; 
3)таклиф этилаётган маҳсулот ёрдамида потенциал харидорлар ва 
фойдаланувчиларнинг истиқболдаги эҳтиёжлари ва айни пайтда мавжуд 
бўлган эҳтиёжларни қондириш қобилияти; 
4)сотиш учун таклиф этилаётган маҳсулотни харидорлар талаблари ва 
ҳохиш-истакларига мослаштириш зарурати, таклиф этилаётган маҳсулотни 
модификациялаш мақсадга мувофиқлиги. 
Мақсадли бозорнинг товар структурасини ўрганишни диққат билан 
амалга ошириш корхонага сезиларли молиявий, тадбиркорлик ва ташкилий-
тижорат рискларидан қочиш имконини беради.