Sh o sr a n o r m a t o V a j a h o n a d a b iy o t I

sujetini yodga soladi. Ayni paytda o'z xo'jasi uchun qo'zg'olon 
ko'targan dehqonlarning hayotiy obrazi, qo'zg'olonning dahshatli 
manzarasi haqqoniyligi, jonliligi bilan maftun qiladi.
Romantik elementlarga boy, bir qarashda ikki yoshning ishqiy 
sarguzashtlari haqida hikoya qiluvchi «Kapitan qizi» qissasida Pugachev 
qo'zg'olonining bevosita, realistik tasvirmi ko'ramiz. Shoir qo'zg'o­
lonning shafqatsiz, xunrezlik mohiyatini rad etadi, Pugachev harakatini 
oqlamaydi. Biroq hayot haqiqatiga sodiq shoir qo'zg'olon sardorining 
qiyofasini muhabbat bilan bo'lmasa ham, uni tushunib, tabiatidagi 
mardlik, tantilik, shoirona romantiklik xislatlarini tan olgan holda 
chizadl Kitobxon ko‘z o'ngida johil, vahshiy olomonni maqsad yo'lida 
birlashtirgan dono, ayni paytda mug'ombir, shafqatsiz, shu bilan birga 
adolatli dehqon obrazi gavdalanadi.
Pugachev qo'zg'oloni bilan bog'liq faktlarni yig'ish chog'ida 
Pushkin ko'plab xalq ertaklari va qo'shiqlarini yozib oladi, keyinchalik 
ulardan «Kapitan qizi» romanida, «Suv parisi» dostonda foydalanadi. 
30- yillarda esa «Pop va uning xizmatkori Baida haqida ertak», «Shoh 
Sulton haqida ertak», «Oltin tojli xo'roz haqida ertak» asarlari dunyoga 
keladi.
1 8 31 -1836- yillarda Pushkin she rlar yozishda ham davom etadi. 
«Shaytonlar», «Tunda uyqusizlikda bitilgan she’rlar», «Kuz» kabi 
she’rlarida ijodkor olamining sirli jabhalariga sayr etiladi, «Litsey

---

qanchalar k o ‘p bayram qilgani sari...», «M en yana keldim», 
«Shahardan tashqarida o'ychan kezganimda» kabi she’rlari she’riyat, 
tabiat, hayot vu mamot mavzulariga bag'ishlanadi. «Men o'zimga 
haykal qo'ydim...» she’rida esa shoir go‘yo o'zini oldinda kutayotgan