Sh o sr a n o r m a t o V a j a h o n a d a b iy o t I

bemaqsad, shunchaki dibmshlik uchun Tatyananing singlisi Olgaga 
xushomad qiladi, o ‘zi qadrlamagan narsani o ‘zgalar qadrlashi 
mumkinligini o'ylamaydi. Pirovardida Olgani chin dildan sevuvchi 
do‘sti Lenskiy bilan qattiq nizolashishgacha borib yetadi, oqibatda 
esa duelda uning umri bevaqt xazon bo'lishiga sabab bo'ladi.
Oneginning loqaydligi aslida aldovga, riyoga asoslangan muhitga 
isyon bo‘lib, bu yo‘l bilan bemaqsadlik, bemaslaklikdan xalos bo‘la 
olmaslikni u tushunib yetmadi. Oneginning fojiasi ham shunda.
Roman so'nggida qahramonning mudroq hayotida o ‘zgarish ro‘y 
beradi, o ‘zi bir vaqtlar rad etgan Tatyanani kiborlar muhiti davrasida, 
badavlat qari generalning xotini, aslzoda xonim qiyofasida ko‘radi va 
birdaniga uni sevishini anglab yetadi. Oneginning qalbi tubida cho‘kib 
yotgan asl insoniy hissiyotlar uyg'onadi, muhabbat ham alamli, ham 
shirin tuyg'ularini qo‘zg‘aydi. Tatyana tabiatiga sodiq qoladi, Oneginni 
hali ham sevadi, biroq u birovlarning iztirobi evaziga muhabbatga 
erishish adolatdan emas deb biladi, eriga sodiq qolishga qaror qiladi.
Yozuvchi Oneginni sevgi, hijron iztiroblari bilan to'lgan holda 
qoldirib, romanini yakunlaydi.
«Yevgeniy Onegin» she’riy romani Pushkin ijodidagi realizm tomon 
tashlangan yangi qadam bo‘ldi, unda voqelik, xarakterlaming realistik 
tasviri, ayni paytda zamonasining muhim ijtimoiy-axloqiy muammolari 
aks ettirilganligini kuzatish mumkin. Shu tariqa Pushkin keyinchalik 
rus adabiyotida Gogol, Tolstoy, Dostoyevskiy, Chexov kabi yozuvchilar 
tomonidan yuksak ch o‘qqiga ko'tarilgan realistik yo'nalishlarga asos 
soldi.
1830- 
yilning kuzini Pushkin Boldinoda o'tkazadi. Bu yerda u 
«Kolomnodagi kulba» dostonini yozib tugatadi. Bu asarning sujeti