Sh. X. Xushmurodov atom yadrosi va zarralar fizikasi

6.4.3. Elektron-pozitron juftining hosil bo‘lishi
Gamma-kvant energiyasi Ey> 2mec2 boMganda fotoeffekt va Kompton
effektlari bilan bir qatorda elektron-pozitron ju fti ham hosil bo‘ ladi. Elektron-pozitron ju fti yadroning elektr m aydonida yuz beradi va bu jarayon vaqtida yadroga tepki energiya ko‘ rinishida energiya beriladi. Elektron-pozitronningtinch holatdagi m assasigato‘g ‘ri keluvchi energiya
2mec2 = 1,02 MeV. Shuning uchun gam m a-kvant energiyasi 1,02 M eV dan katta bo‘ lgandagina elektron-pozitron ju fti hosil boMishi mumkin.
Elektron-pozitron juftining hosil bo‘ lishida yadro olgan tepki energiyasi juda kichik boMgani uchun Ey « 2m c2 dan boshlab elektron-pozitron jufti
hosil boMishi mumkin. Elektronning elektr m aydonida ham elektron-
pozitron jufti hosil boMishi mumkin. Lekin bu holda elektron ju d a katta tepki energiya oladi. Shuning uchun ham, elektron maydonida gam m a-
kvant energiyasi E y = 4mec2 = 2,04 M eV dan katta boMgandagina elektron-pozitron jufti hosil boMadi. Bo‘shliqda elektron-pozitron jufti hosil bo‘ lmaydi, aks holda energiya va im pulsning saqlanish qonuni buziladi. Elektron-pozitron jufti ikki foton yoki ikki elektron to‘qnashishida ham
h o sil boM ishi m um kin . B irin c h i h o ld a to ‘ q n ash u v ch i fo to n lar
energiyalarining y ig ‘ indisi Ey , + E y2> 2mec2, ikkinchi holda harakatdagi elektronning to‘ la energiyasi E y > 7rn.c2 bo‘ lishi shart.
Elektron-pozitron ju ftin in g hosil boMishi kesim ining en erg iyag a bogMiqligi juda murakkab ko‘rinishga ega. Elektronlarning ekranlovchi

ta’siri hisobga olinm aganda mec2 < Eg«								137mec2Z~l/3 energiya intervali
uchun