Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish

“Olg’a!” buyrug’i (o’q uzish). Start uchun o’q ovozi eshitilgan zahoti, 
sportchi bir vaqtning o’zida ikkala oyoq bilan oyoq tirgaklaridan va qo’llari bilan 
yo’lkadan itariladi. Muhimi, oldindagi oyoq tirgakdagi oyoqni tekislash orqali 
hosil bo’lgan kuch vektori tananing umumiy og’irlik markazi orqali yo’naltirilishi 
kerak. Orqadagi oyoq va tana to’g’ri chiziq (yugurish yo’lkasi yuzasi bilan 42˚-
45˚ ga yaqin burchak) hosil qilishi zarur.
Masofa bo’ylab yugurish texnikasi yo’lka sirtiga o’timal kuch berishni va 
de’sinish tezligini tahminlaydi. U qadam uzunligining saqlab qolinishiga va ular 
surhatining oshishiga olib keladi. Namunaviy texnika kichik tormozlanish kuchi, 
qo’llar, oyoqlar va tananing samarali harakatlari hamda butun tana 
harakatlarining yuqori darajadagi koordinastiyasi bilan ifodalanadi.
Har bir yugurish qadami yer bilan to’qnashish fazasini (tayanch fazani) va 
uchish fazasini (oyoqni o’tkazish fazasini) o’z ichiga oladi, bu oldindagi tayanch 
fazasiga hamda orqadagi siltanish fazalariga bo’linishi mumkin. 
Tayanch fazalari uchun asosiy mezonlar: 
- tayanch davri davomiyligi; 
- orqadagi tayanch fazasidagi katta tezlanish; 
- orqadagi tayanch fazasida de’sinishda kuch im’ulsining o’timal davomiyligi; 
- oldindagi tayanch fazasida minimal tormozlanish kuchi (oyoqni yerga 
qo’yishdan to vertikal pallagacha).
Marraga tashlanish. Marrani kesib o’tish texnikasini o’rganishga 
bag’ishlangan tadqiqotlar XX asr boshidan o’tkazib kelingan. Ingliz Artur Deffi 
lentaga tashlanish usulini qo’llagan, yahni tanani oldinga keskin engashtirib, 
qo’llarni pastga-orqaga uzatgan holda lentaga tashlanishni bajargan. Amerikalik 
Berni Veferis marra chizig’i yo’nalishiga qarab bir yelkasini burib va bir vaqtning 

---

64 
o’zida qo’lini yuqoriga ko’tarib marrani kesib o’tgan. Bunday harakatlar 
raqiblaridan 12 sm.gacha yutishga imkon bergan. 
1904 yilda amerikalik Morton marraga 20 yard qolganda marra lentasiga 
tashlanish usulini qo’llab ko’rgan. U chuqur nafas olib, oldinga past egilgan holda 
lentaga tashlangan.