Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti sport faoliyati va san


Ustunlar. Binoning alohida o‘rnatiladigan tayanch qismi, tomni ko'tarib


Download 0.99 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/16
Sana15.06.2023
Hajmi0.99 Mb.
#1482365
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16
Bog'liq
KURS ishi.Abdumuminov H.Ustoz-shogird

Ustunlar. Binoning alohida o‘rnatiladigan tayanch qismi, tomni ko'tarib 
turishga xizmat qilishi. Toshdan, g'ishtdan ishlangan ustun asosga o‘rnatilgan 
poyustinga qo'yilishi. Poyustun yog‘och ustunni chirishdan saqlash uchun 
qo‘llanilgan. Poyustun ustiga moslab toshdan yo'nilgan, islimiy va gixih naqshlar 
bilan bezatilgan. Asrlar davomida ustunlarni shakli o'zgarib borgan, yuksak badiiy 
ko‘rinishga ega bo'lganligi. Ustunlarni ko‘proq masjid- madrasalaming 
ayvonlarida, turar joy, jamoa binolarida, xon saroylarida, arklarda keng 
qo‘llanilganligi. Karnay ustun — kamay shaklini eslatuvchi ustun. Xivadagi 
Juma masjidida tepaga kengayib boruvchi, kallagi alohida shakldagi ustun 
qo'llangan. Shohayvonlarda, ko'shk ayvonlarda ustunlar faqat tashqarida emas
xonaning ichkarisida ham qo'llanilgan. Shohayvonlarda “Qashqarcha” usulidagi 
ayvonlarda ustunlar juda baland va baland — pastroq qilib ishlangan. Ko'shk - 
to‘rt ustunh, tomi qubbali yog'ochdan yoki qamishdan engil qurilmalar ham 
ustunlar yordamida barpo bo'lganligi. Ustun tepasidagi bezakli qismi (kapitel) 
boshasi, ustun qoshi (bolar) to'sin deyiladi. O'zbekiston me’morchiligida hozirda 
ham ustunlardan keng foydalanib kelinayotganligi. 
 
 Mustaqillik yillarida me’moriy yodgorliklarga e’tibor kuchayishi munosabati 
bilan ko'pgina masjid va madrasalami ta’mirlash ishlarida yog'ochli ustunlardan 
keng foydalanilishi. Ulami chidamliligini oshirish uchun maxsus eritmalarda 
ishlov berib, ustidan lak bo'yoqlar bilan qoplash qo'llanilishi.

 
 


20 
Qadimgi yogoch yodgorliklarni amaliy ta’mirlash
Xiva shahridagi ustun. Xivadagi Juma masjidi. 

Yogoch o’ymakorlik buyumlari. Lavhlar. 

Download 0.99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling