Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti sport faoliyati va san

Yog‘och o‘ymakor eshik namunalari. 
Yog‘och o‘ymakorligi maktablari.Yog‘och o‘ymakorligining o‘ziga xos 
turli uslub va usullari bor. Masalan, Xiva yog‘och o‘ymakorligi o‘ymasining 
monumentalligi, yog‘och tabiiy rangining saqlab qolishi bilan boshqalardan 
farqlanadi. Buxoro yog‘och o‘ymakorligi esa o‘yma naqshning jozibadorligi, 
jimjima naqshlarni oltin, kumush suvi bilan bezatilishi, naqsh zaminida 
ranglardan foydalanishi bilan ajralib turadi. 
Marg‘ilon yog‘och o‘ymakorligi chuqur zaminli yassi o‘ymani qo‘llab 
kelganlar. Qo‘qon o‘ymakorligi esa kalta bo‘rtmali, yassi o‘yma ishlatganlar. 
Toshkentda esa naqsh bilan qoplangan yassi bo‘rtmali, zaminsiz chizma yog‘och 
o‘ymakorligi keng tarqalgan.

---

18 
Yog‘och laganni ta’mirlash uchun naqsh kompozitsiyasini ( andoza olish) 
chizish.
Turli sabablar oqibatida yemirilgan arxeologik topilmani (yog‘och laganni)
muvaffaqiyatli tarzda qayta tiklash uchun qator ishlar amalga oshiriladi:
Yog‘och o‘ymakorligidagi o‘yma naqshlar ham amaliy, ham badiiy vazifani
bajarishi bilan xalk orasida keng tarqalgan.  
Yog‘och tanlash va lagan hajmini aniqlab yog‘och lagan asosini tekislash 
ishlari bajariladi. Yog‘och lagan asosiga naqsh tanlab millimetrovkada eskizini 
chiziladi va shaffof qog‘oz yordamida asosga tushiriladi. Yog‘och lagan asosidagi 
naqsh elementlari chetini yog‘och o‘ymakorligini o‘ymakorlik pichog‘i bilan kesib 
chiqiladi va zaminini o‘yiladi. Yog‘och lagan asosidagi naqsh elementlari 
zaminiga maxsus yog‘och o‘ymakorlik pichog‘i bilan chakki uriladi. Yog‘och 
lagan asosidagi naqsh elementlarini maxsus yog‘och o‘ymakorligining pardoz 
pichog‘i bilan umumiy pardozlanadi. 
Qadimgi yogoch yodgorliklar. 
O’zbekistonning 
V—VI asrlarda yog‘och о‘ymakorligi namunalari 
Surxondaryo vohasidagi Yumaloq tepa tubidan topilgan. Olimlarimizning 
aniqlashicha bundan 1—1,5 ming yil muqaddam mazkur joyda naqsh о‘ymakorligi 
san’ati bо‘lib, u juda yaxshi rivoj-langanligi isbotlangan. Bunday noyob topilmalar 
Samarqand, Buxoro, Xiva, Shahrisabz va boshqa shaharlardagi arxeologik 
qazilmalardan topilmoqda. VII asrning oxirigacha mahalliy uzbek xalqi ichida 
yog‘och о‘ymakorlik juda tez sur’atlar bilan rivojlangan edi. Samarqandda 
yog’och o’ymakorligi taraqqiy qilgan. Yong’oq va tut kabi pishiq ashyolar 
(yog’ochlar)dan yasalgan eshiklarning sirtiga geometrik va o’simliksimon naqshlar 
solingan, husnixat bilan ishlangan yozuvlardan esa qo’shimcha bezak sifatida 
foydalanilganligi. Samarqanddagi Shoxi Zinda va Amir Temur maqbaralariga 
o’rnatilgan yog’och eshiklar yuksak darajadagi san’at asarlari sifatida qadrlanishi. 
Ularning 
ayrim 
namunalari 
bugungi 
kunda 
Angliyada, 
Nyu-Yorkdagi 
Metropoliten, Ermitaj muzeylarida saqlanadi.

---

19