Sharq sivilizatsiyasi va Tarix

Konstitutsiya 23 moddadan iborat nisbatan kichik hujjat edi. Dastlabki to‘qqiz

Konstitutsiya 23 moddadan iborat nisbatan kichik hujjat edi. Dastlabki to‘qqiz

moddada turk davlatchiligi tamoyillari bayon etilgan. Turkiya 1923 yil 29 oktabrda

Respublika deb e’lon qilingach, ijro hokimiyati Milliy Majlis nomidan ish ko‘ruvchi

Prezident va Bosh vazir ixtiyoriga o‘tgan.

O‘sha davrdagi global geosiyosiy muhit va mamlakatni rasman Respublika

deb e’lon qilish zarurati ta’sirida, Konstitutsiyada Usmoniy sultonning davlatdagi

o‘rni haqida hech qanday ma’lumot berilmagan. Biroq mavjud vaziyat konstitutsiyaviy monarxiya doirasida 1791 yilgi Fransiya Konstitutsiyasi misolida

sulton hokimiyatini tiklash imkoniyatini qoldirgan. Shunga qaramay, Turkiyaning

mustaqillik urushi olib borilishi va Turkiyaning Respublika deb e’lon qilinishi

tufayli hokimiyatni kuchaytirish zarurati nuqtai nazaridan bu ehtimol qoldirilgan.

Xuddi shu sabablarga ko‘ra Konstitutsiyada sud tizimi, fuqarolar huquq va majburiyatlari haqida hech qanday eslatma bo‘lmagan.1921 yilgi Konstitutsiya ratifikatsiya qilingandan so‘ng, 1924 yilgi Konstitutsiya qabul qilingunga qadar uch yil davomida mamlakatning asosiy qonuni vazifasini bajargan. Bu vaqt ichida Turkiya tarixida ko‘plab muhim voqealar sodir bo‘lgan: Turk qo‘shinlari Mustaqillik urushida g‘alaba qozongan; 1923 yil 30 oktyabrda sulton va boshqa aristokratik unvonlar bekor qilingan; Lozanna tinchlik shartnomasi Turkiya Respublikasining tan olinishiga olib kelgan; 1923 yil 29 oktyabrda Turkiya respublika deb e’lon qilingan, Mustafo Kamol Otaturk uning birinchi prezidenti etib saylangan; 1517 yildan beri Usmoniylar imperiyasiga nisbatan qo‘llanilgan «xalifalik» unvoni 1924 yil 3 martda bekor qilingan; 1924 yil 3 martda Sulton va imperator oilasi a’zolari rasman taxtdan ag‘darilgan.

Xuddi shu sabablarga ko‘ra Konstitutsiyada sud tizimi, fuqarolar huquq va majburiyatlari haqida hech qanday eslatma bo‘lmagan.1921 yilgi Konstitutsiya ratifikatsiya qilingandan so‘ng, 1924 yilgi Konstitutsiya qabul qilingunga qadar uch yil davomida mamlakatning asosiy qonuni vazifasini bajargan. Bu vaqt ichida Turkiya tarixida ko‘plab muhim voqealar sodir bo‘lgan: Turk qo‘shinlari Mustaqillik urushida g‘alaba qozongan; 1923 yil 30 oktyabrda sulton va boshqa aristokratik unvonlar bekor qilingan; Lozanna tinchlik shartnomasi Turkiya Respublikasining tan olinishiga olib kelgan; 1923 yil 29 oktyabrda Turkiya respublika deb e’lon qilingan, Mustafo Kamol Otaturk uning birinchi prezidenti etib saylangan; 1517 yildan beri Usmoniylar imperiyasiga nisbatan qo‘llanilgan «xalifalik» unvoni 1924 yil 3 martda bekor qilingan; 1924 yil 3 martda Sulton va imperator oilasi a’zolari rasman taxtdan ag‘darilgan.