Shaxs va guruh

13.4 Asosiy tushuncha va atamalar
Shaxs; guruh; referent guruh; normativ guruhlar; qiyoslash guruhlari; negativ guruhlar; guruhlar o’lchami; katta guruhlar; etnik guruhlar; kichik guruhlar; kichik guruhlar klassifikasiyasi; dinamik jarayonlar; psixologik o’zaro moslik; shaxslararo moslik mezonlari; guruhiy qarorlar qabul qilish; o’zaro ta’sir masalasi; psixologik muhit.
13.5. Rezyume
Shunday qilib, guruhni alohida shaxslar tashkil etadi va tashkil topgan har bir guruh psixologiyasi uni tashkil etuvchi alohida shaxslar psixologiyasidan tubdan farq qilib, o’ziga xos qonuniyatlarga bo’ysunadi. Shu bois, ayni shu qonuniyatlarni bilish turli tipli guruhlarni boshqarish va guruhni tashkil etuvchilarni tarbiyalashning asosiy mezoni sifatida gavdalanadi. Shuning uchun ham, guruhlar muammosi, ya’ni katta yoki kichik guruhlarni o’rganish va guruhlarning shakllanishiga oid ilmiy xulosalar chiqarish psixologiya fanining ijtimoiy psixologiya sohasini dolzarb muammolardan biri sifatida qolaveradi.
13.6. O’z-o’zini nazorat va muhokama qilish uchun savollar

1. Shaxs uchun referent bo’lgan guruh haqida nimalarni bilasiz?

   
   

2. Referent guruhlarning qanday turlari mavjud?

   
   

3. Fanda nima uchun guruhlar hamkorlik darajasiga ko’ra turlarga tafovutlanadi?

   
   

4. Guruhlar tarkibidagi odamlar soniga ko’ra qanday guruhlarga bo’linadi?

   
   

5. Katta ijtimoiy guruhlar psixologiyasi qanday muammolar doirasida o’rganiladi?

   
   

6. Etnopsixologiya nima?

   
   

7. Kichik guruhlar nima va ularga xos qanday qonuniyatlar bor?

   
   

8. R.S.Nemov kichik ijtimoiy guruhlarni qanday klassifikasiyalagan?

   
   

9. Kichik guruhlarga xos dinamik jarayonlar xususida nimalarni ayta olasiz?

   
   

10. Fanda asosan necha xil o’zaro moslik farqlanadi?

    
    

13.7. Bibliografiya
Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. T.5. – T.: O’zbekiston, 1997.

Karimov I.A. Ma’naviy yuksalish yo’lida. – T.: O’zbekiston, 1998.

Godfrua J. Chto takoye psixologiya. T. 1. Gl.5. – M.: 1992

Yenikeyev M.I. Obshaya i sosialnaya psixologiya: Uchebnik dlya vuzov. – M.: Norma, 2005. – 624 s.

Karimova V.M. Psixologiya. O’quv qo’llanma. – T.: A.Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, “O’AJBNT” markazi, 2002. – 205 b.

Karimova V.M. Ijtimoiy psixologiya va ijtimoiy amaliyot: Universitetlar va pedagogika institutlari uchun o’quv qo’llanma. – T.: “Universitet”, 1999. – 96 b.

Karimova V.M., Akramova F.A. “Psixologiya”. 1-qism. Ma’ruzalar matni. – Toshkent: TDIU, 2005. – 208 b.

Karimova V.M., Akramova F.A. “Psixologiya”. 2-qism. Ma’ruzalar matni. – Toshkent: TDIU, 2005. – 125 b.

Karimova V.M. Ijtimoiy psixologiya asoslari. – T.: 1994

Kvinn V. Prikladnaya psixologiya. – SPb: Izdatelstvo “Piter”, 2000. – 560 s.

Klimov Ye.A. Osnovi psixologii: Uchebnik. – M.: 1997

Mayers D. Sosialnaya psixologiya / Perev.s angl. – SPb.: Piter, 1999. – 688 s.

Meliya M. Biznes – eto psixologiya: Psixologicheskiye koordinati jizni sovremennogo delovogo cheloveka / Marina Meliya. – 3-ye izd. dop. – M.: Alpina Biznes Buks, 2005. – 352 s.

Nemov R.S. Psixologiya. Uchebnik dlya studentov vissh. ped. ucheb. zavedeniy: V 3-x t. – M.: Gumanit. izd. sentr VLADOS, 2003. – 576 [640; 608] s.
Prikladnaya sosialnaya psixologiya / Pod red. A.N.Suxova i A.A.Derkacha. – M.: Izd-vo “Institut prakticheskoy psixologii”; Voronej: Izd-vo NPO “MODEK”, 1998. – 688 s.
Psixologiya. Uchebnik / Otv. red. prof. A.A.Krilov. – 2-ye izd., pererab. i dop. – M.: Izd-vo: PROSPEKT (TK Velbi). 2004. – 752 s.

SHyerbakova Yu.V. Spesialnaya psixologiya: Uchebnik. posobiye. – M.: Izdatelstvo RIOR, 2006. – 80 s.

Hayitov O.E., Lutfullayeva N.X. Psixodiagnostika va amaliy psixologiya. Ma’ruzalar matni. – T.: TDIU, 2005. – 338 b.